jueves, 3 de mayo de 2012

O idioma, creación social

Fantasía sobre a Torre de Babel. 
Icono fractal en relación cos disparates que se levan feito co idioma galego. Sociedade desvertebrada, o idioma esmorece sen pausa.

Pontevedra, 4.05.2012
Entrada. 1520 do blog
Artículo semanal do 30.04.2012, que inclúo agora, despois dunha viaxe a Andalucía.

O idioma, creación social,
Por Xesús López Fernández

            Hai xa tempo que non toco este tema: o idioma, o idioma galego tamén, como creación social. Aínda o pasado 24.04 publicaba Alfredo Conde un traballo n´El Correo Gallego sobre normativización e normalización da nosa lingua. O autor declárase partidario dunha normativización certa, nunca da emanada a partir de decretos ou de ukases, como normas que poden parecer inxustas ou tiránicas. Efectivamente,  normativización e  normalización son cousas distintas, maiormente cando o que algús parecen tentare é xustamente a anormalización da fala, da fala que frai Martín Sarmiento recomendaba como gran depósito da lingua: “Facede o idioma  a partir da fala”, valorando a súa gran riqueza en palabras hoxe esquecidas polos que, duns anos a esta parte, veñen a nos dictare decote novas normas, no que parece unha obra de enxeñería en contra do idioma socialmene creado. Consecuentemente, moitos queren construí-lo seu discurso, político ou relixioso, en base a esa normativa que podemos denominar como “normas da deriva”, especie de fuxida das nosas raíces.

            Dí Alfredo que o inglés e outros idiomas  non dependen de ukases nen de ningún grupo de lingüistas; que, sen embargo, son capaces de autorregulárense a partir do principio de que, sendo linguas vivas, i ése é aínda o caso da galega, os criterios que a rexen son sociolóxicos antes que académicos. O galego pode estar en peligro certo, poden quedarlle según algús trinta ou menos anos de vida porque moitas veces se está a traicionare o noso léxico, como ben apuntaba Uxío Novoneyra, oposto ás normas do 83, á política da RAG, á AS-PG e ós partidarios do reintegrado. O autor caurelao incluso chamaba traidores ós escritores que non asumisen o leigado popular e alomeaba a esa especie de interlingua saída de normas e contranormas como “a lingua da non-patria”, causante talvez, o galegués,  dun abandono crecente do idioma polas nosas xentes.

            Avisaba Moralejo, en “A lingua galega e os seus problemas”, do trastorno que se podería derivare da imposición dunhas normas coas que os galego-falantes non se irían atopar cómodos ó lles prohibiren ou censura-lo seu uso do idioma centenario pra lles impór formas e xiros abertamente alleos. Sería moita teima coller ó que de sempre falou galego pra lle decir que catro, dez ou mil autoridades acordaron que o que el fala está mal falado.  Parvadas, de certo que sí, xa que o común dos cidadáns entende perfectamente cando o idioma, a súa creación social, está enxebremente tratado ou cando, como interlingua artificial, veu dare, como discurso de moitos, en pura opereta. Moralejo incluso fala dunha reacción de desidentifación do galego-falante cando lle trufan o idioma con palabras portuguesas non intelixibles, non próximas á nosa realidade lingüística, que ven sendo a verdadeira fronteira co país veciño, máis firme na “raia seca” ourensá que cando o Miño asume ese protagonismo.

            Aquí traballouse na fixación --¿?— do idioma con criterio, cando menos, pouco prudente, ó mellor pensando no mercado portugués do libro. Coido que podemos falare de fracaso, porque os idiomas vanse formando co tempo, lenemente. E así, as palabras confórmanse cando están maduras, cando a sociedade as acolle; daí que,  dende a raiz latina, según o momento histórico, os grupos consonánticos e vocálicos asumen unha transformación que ó mellor xa non é posible pasado o seu tempo. O xenio do idioma do que fala Alex Grijelmo, ten un reloxio na man, i é puntual i é estricto, de manga estreita. Precisamente “estricto” i “estreito” teñen a mesma raíz. Máis evolucionado o último. O primeiro, término culto, está tomado máis tarde do latín eclesial. O xenio do idioma do que fala Grijelmo –El Genio del Idioma--, é soave no seu actuar. Aínda así, a flexibilidade da lingua, á que se lle supón unha continua evolución, queda  lonxe da que algús quixeran. Os cambios bruscos non lle van ó idioma, creación social. Pódeno incluso matar ou reducilo a unha simple caricatura.    

9 comentarios:

Anónimo dijo...

Por que será que yo cada día estoy mas convencido que la labor fundamental de los idiomas en España es "SEPARAR" e "IMPEDIR EL ENTENDIMIENTO" entre sus habitantes... ¿Por qué será?

Tío Chinto de Couzadoiro dijo...

La lengua normalizada que uno oye hablar a ciertos políticos de nuestra tierra dista mucho, amigo Xesús, del gallego que yo oía de niño en mi pueblo coruñés. Me parece algo artificial que no se habló jamás en Galicia.
Un cordial saludo.

o blog de xesús lópez dijo...

Aquí se ha intentado una política de inmermsión del gallego en el portugués, operación de ingeniería social estalinista, desde el Bloque. Lo malo es que los demás, PP, PSOE, la Iglesia, han tragado, consiguiendo un cierto desprecio de los ciudadanos; una desinstalación creciente.
Cada vez que un político habla en ese galegués-trampitán, de opereta.
Un cordial saludo, Lobo.
Xesús.

o blog de xesús lópez dijo...

Hola, Chinto:
Han conseguido una evasión real del idioma natural de Galicia por parte de los paisanos.
Los políticos, cuando hablan en el galegués incomestible que han inventado los del Bloque, de opereta.
Creo que ahora, por fin, comienzan a desmantelar la Mesa pola Normalización Lingüística que preside Carlos Callón, un hombre de la UPG.
Esa Mesa nunca tuvo nada de oficial. Ha sido, simplemente, una de las trampas inventadas por el Bloque para imponer la "lingua da non patria".
Un cordial saludo.
xesús.

Natalia Pastor dijo...

El lenguaje es un medio de comunicación y entendimiento entre las personas y los pueblos.
Cuando este se utiliza para estigmatizar o como elemento diferenciador de "los otros", es cuando comienzan los problemas y el lenguaje,la palabra y el idioma se transforman en un arma.

Me decía el otro día en la Feria de Sevilla un catedrático gallego amigo de mi marido, que el gallego que hoy se habla no se hablado jamás en los pueblos y aldeas de Galicia:es un invento fantasmagórico de políticos y "profesores" alquimistas.

José Luis Valladares Fernández dijo...

Me imagino, amigo Xesús López que con el gallego pasará un poco lo que con el asturiano.
El asturiano era una lengua que daba gusto oírla hablar, sobre todo a los aldeanos de una y otra zona de asturias. Pero vinieron los listos, quisieron que en toda Asturias se hablara de la misma manera e hicieron un pupurri que hace del asturiano una lengua insulsa, impostada, y sin aquella chispa que le daban los que vivían en los pueblos.

Un abrazo

o blog de xesús lópez dijo...

Hola, Natalia:
Tiene razón el amigo de tu marido. Realmente el gallego que hoy se habla NO SE HABLA, han hecho de esa jerga el hilo conductor de los discursos de los políticos y en la propia Iglesia. ¡Eso que es un invento del Bloque, una operación de ingeniería social para desalmar a esta tierra¡
Creo que dicho engendro poco recorrido puede tener. Y la recuperación del gallego tradicional la veo imposible.
Quedamos algunos quijotes que no nos sometemos, pero comprendemos que nuestro discurso no tiene otro alcance que el puramente testimonial.
Nota.- Estoy borracho del recuento que acabo de hacer de fotografías andaluzas, de las que he hecho a lo largo del otoño, invierno y primavera, en mis diversos viajes.
Un cordial saludo.

o blog de xesús lópez dijo...

Hola, José Luis:
Comparto tu opinión. Los listillos se creyeron con la capacidad de inventar, de rectificar lo que es una creación social.
Un abrazo

o blog de xesús lópez dijo...

Insistamos en que os idiomas son creaciós sociales e que o galegués nen tan siquer ten categoría de galeto deturpado. Non é nada máis que un enredo do laboratorio estalinista.