domingo, 25 de diciembre de 2011

Tempo de beléns

Convento de Greccio, onde naceu a tradición belenística.
Un fresco do convento recolle a escea do Neno Xesús mamando. Catro esceas nun nacemento: O Portal, á dereita do mesmo, os reis; á esquerda, un ánxel avisa ós pastores. Parte baixa: esquerda, a matanza dos santos inocentes; pola dereita, a sagrada familia comeza a fuxida a Exipto.
Outro dos nacementos da colección de Greccio. (fotografias tomadas, todas, o 19.03.2009)
Un dos primitivos nacementos de Greccio.

Pontevedra, 25.12.2011
Entrada n. 1485 do blog
Artículo semanal

Tempo de beléns, por Xesús López Fernández

Primeiro foi o decreto do emperador Augusto ordeando facer un censo do mundo enteiro, sendo Cirino gobernador de Siria. E todos ían inscribírense, según conta o evanxelista San Lucas, cadaquén á súa cidade. Tamén así Xosé, que era da casa e familia de David, sobeu dende a cidade de Nazaret, en Galilea, á cidade de David, Belén, coa súa esposa María, que estaba encinta. I en estando alí, como decía Cunqueiro, “a María o noveno mese lle foi contado e nasceu don Xesucristo. ¡De todos é loubado!” E nace así o Verbo encarnado, que se fai home humillándose pra axudar ós homes a ser como Deus, feitos á súa imaxe e semellanza se facemos excepción de cando o Demo se cruza no camiño e tenta desface-los plans do Creador.

Os primeiros testigos do nacemento de Xesús, según a tradición, foron a mula, o boi, os pastores e mai-los reis, os magos chegados de Oriente, que son esceas que normalmente están presentes no arte do belenismo. Os datos dos que dispón o belenista están non sóo nos Evanxelios Canónicos, senón tamén nos Apócrifos, os non reconocidos pola Igrexa Católica. I é no século II cando son adoutadas algunhas destas repesentaciós na catacumba de Priscila, na que por primeira vez aparecen A Virxe co Neno en brazos e, do seu lado, o profeta Isaías que apunta cun dedo cara unha estrela. Pero a tradición que xeneraliza o belén como costume destas datas arranca en Greccio, Italia, no ano 1223, nun convento que marca tamén algo así como a alborada franciscana xunto con outros como Fonte Colombo, Asís, La Porciuncula, La Verna. Lembremos que o ano pasado visitou Compostela unha representación de Greccio, prá escenificación dun nacemento vivinte.

Eu estiven en Greccio (niño d´águia, monte dende o que se albisca o val de Rietti) no ano 2009, o 19.03, un día que comezou a nevar. Alí se conserva a memoria do primeiro nacemento feito por San Francisco de Asís, que sempre tivo un sentido de especial amor polo Nadal, e que arrancaba así, coa tradición, un ano despois de ter visitado a Terra Santa. Achegabase a noite de Nadal e o santo decideu representa-lo nacemento na homildade dun pesebre, como tiña acontecido en Belén, ¡ata cun rucho e un boi nunha probe cova, no medio dun bosco! E fíxoo así cando, de súpeto, na noite de Nadal, a xente do pobo achégase con fachucos acesos á cova que Francisco e os seus amigos tiñan preparada. Dende aquela celébrase o Nadal a imitación do santo de Asís, que no ano 1986 e a petición das asociaciós belenistas de todo o mundo foi proclamado Patrón Universal do Belenismo polo Papa Xohán Paulo II.

En Greccio existe unha importante colección de beléns. Nun deles, mentres nas casas está exposto o misterio, pola praza pública van os homes de Herodes, o home que se sinteu burlado ó non regresaren os magos polo seu pazo pra lle daren noticias do novo Rei, asañados cos nenos pequenos que van degolando: os santos inocentes. É un tema que cabe nos nacementos, como outras pasaxes da historia da Salvación: A anunciación do Ánxel a María, en Nazaret; a súa visitación á prima Isabel, en Ein Karem; o traslado de Xosé e María a Belén; o nacemento do Señor, os magos que viñan de lonxe, os pastores que son avisados por un ánxel no lugar hoxe chamado o Campo dos Pastores, a fuxida a Exipto cando o episodio da gran matanza decretada por Herodes (ata o regreso aparece representado nalgún fresco que puiden ver en Estambul). Outros Herodes i Herodías siguen activos e, nun belén dos nosos tempos, poderiase representa-la tal matanza dos novos inocentes da forma hoxe sabida, mediante a rede de abortorios existentes porque o Mal sigue aniñado en non poucos Parlamentos democráticos. A dictadura do relativismo quérenos cambia-la historia da salvación cristiá e “xustifica” a eliminación dos nasciturus, dos novos inocentes. Tamén en Nadal, con arelas de matar, se poden, ó propio Deus.

12 comentarios:

Anónimo dijo...

Precioso el convento de Grecio

o blog de xesús lópez dijo...

Hola, Lobo:
Greccio es un lugar de paz donde se conservan muchos recuerdos del santo de Asís; le primitivo coro, la celda de San Buenaventura, uno de los doctores de la iglesia. Y es un convento vivo, como el de Fonte Colombo.
Asís y La Porciúncula, otras maravillas. Pero creo que La Verna es un hito a tener en cuenta. Cuando nosotros viajamos, se cerró a nevar y no pudimos subir. Pero creo que es un lugar especial, con hospedería.
Un abrazo

José Luis Valladares Fernández dijo...

Hay piezas de belenes muy antiguos y, por lo tanto, de mucho valor. En los conventos de franciscanos, suelen hacerse muy buenos belenes y con piezas muy antiguas. No en vano nació ahí esta bella costumbre de representar la venida del Niño Dios de manera tan plástica. Y es que allí adentro se vive aún esa tradición.

Un abrazo

Paulinas España dijo...

Hola, Xesús,
A ti y tus visitantes de este blog:

¡Feliz Navidad y Prospero Año Nuevo!

Que Dios te bendiga con sus gracias especialmente las que necesitas más.

o blog de xesús lópez dijo...

Hola, José Luís:
Gracias, amigo. Tienes razón, pero Greccio marca la alborada belenística. Allí existe todavía una pequeña comunidad de frailes, como en Fonte Colombo. Precisamente en Greccio me ha llamado la atención de su primitivo coro, tan mínimo, y de la celda de San Buenaventura. Resulta una aventura increíble la iniciada por San Francisco y sus amigos, que sigue y de forma muy evidente en Tierra Santa.
Repito mis felicitaciones de Navidad y Año Nuevo.
Un abrazo

o blog de xesús lópez dijo...

Hola, Hermana Alicia:
Gracias por tu felicitación.
Mis entradas anteriores eran ya una felicitación de Navidad para todos los que os acercáis a este blog:
O Magnum Mysterium, que contiene además el enlace de un villancico solemne de Tomás Luís de Victoria y varias fotografías de algunos de los belenes que hacía una hermana mía y del misterio de su gran nacimiento, muy rico, que hacía con auténtica devoción y era visitado por gentes de toda Galicia.
La entrada anteanterior, con fotografías de frescos y mosaicos de San Salvador en Chora, en Estambul, era ya mi felicitación a todos.
Que la gracia del Señor no nos falte. Yo casi no sé rezar y limito mis invocaciones al Señor, fundamentalmente, a la petición de gracia según su voluntad.
Feliz Navidad, feliz Año Nuevo.

Natalia Pastor dijo...

Preciosos belenes.
Yo soy una enamorada y tengo más de doscientos de todas las clases y tamaños; de madera,alabastro,cerámica,cera,ébano,cristal,márfil,plata,arcilla...

Besos.

Y Feliz Año nuevo.

o blog de xesús lópez dijo...

Gracias, Natalia.
Veo que estamos en el mismo Camino.
Feliz Año
Y besos.

Francisco Neto dijo...

Caro Xesús López, paz e parabéns pela tua página digital, conteúdo e qualidade. Vim conhecer e felicitar pelo ano que se inicia.

Aproveito e o convido a visitar e opinar em meu blog.

http://wwwteologiavivaeeficaz.blogspot.com/

At.,
Profº Francisco Netto - Brasil

o blog de xesús lópez dijo...

A Francisco Netto:
Quedo obrigado polas súas palabras. Dacordo coa súa indicación asomareime ó seu blog, ó que me sumo como amigo.
Galego e brasileiro están antre sí e na distancia máis perto do que o galego co portugués.
Curiosamente, no Brasil chaman á nosa terra Galicia, mentres no Portugal din Galiza, algo que queren asumire os nacionalistas fracasados deste pequeno país.
Falar desto levaríanos lonxe e son moitos os comentarios que aparecen no meu blog en relación co asunto.
Reciba o meu agradecido saúdo e desexos de felicidade nestos tempos do Nadal.

José Antonio del Pozo dijo...

muy precioso todo lo que pones, xesúa
feliz año nuevo un abrazo

o blog de xesús lópez dijo...

Gracias, José Antonio:
Mantienes un blog magnífico, de pulso fuerte. En la blogosfera podrían encontrar los gobernantes no pocas ideas, pero no creo que busquen ahí, en el caudal de ideas que tú, entre otros, aportas.
Feliz año.
Xesús.