A casa da Virxe, en Éfeso

No muro converxen as peticiós de cristiáns e musulmáns, ond´a casa da Virxe, en Éfeso. A fonte na casa da Virxe, en Éfeso.
Vista lateral da casa da Virxe, en Éfeso. A casa da Virxe, en Éfeso, recibe cada ano máis de 300000 visitas, cifra que vai en aumento.

O titular deste blog, en Éfeso, o pasado 7.10.2011. Ó fondo, as ruínas da biblioteca de Celso.
Momentos previos á eucaristía, a primeira das catro celebradas polo noso grupo na peregrinaxe pola Ruta de San Pablo.
O padre Paco Castro, franciscán de Santiago e guía espiritual do noso grupo, oficiando a santa misa no lugar de peregrinación ecuménica da casa da Virxe, en Éfeso. Este lugar ten sido visitado por diversos papas, incluído Benedicto XVI.

Pontevedra, 30.1.2011
Entrada n. 1472 do blog
Artículo semanal

A casa da Virxe, en Éfeso,

por Xesús López Fernández

No artículo anterior, "As montañas de algodón", en relación coa viaxe a Turquía, deixaba xa indicado, como un dos temas a tratare, o da casa de María, en Éfeso, lugar no que parece viveu os seus últimos anos. Debémoslle a descoberta do lugar a unha monxe alemá, a beata Anna Catherine Emmerich, relixiosa agostiña estigmatizada, persoa con gran poder de visión e profecía. As súas revelaciós na lingua de Westfalia, a Clemente Brentano, foron postas por éste en alemán estándar, revisadas e correxidas seguidamente pola propia monxa. É conocido, sobre todo, o seu relato sobre a Pasión, que foi levado ó cine. En relación coa casa de María, en turco Meryem Ana Evi, hoxe lugar de peregrinación, a relixiosa decía: "A casa está situada a tres leguas e media daí (de Éfeso), na montaña que aparece á esquerda vindo de Xerusalén e que descende en pendente soave cara a cidade. Cando se ven do Sur, Éfeso parece reunida ó pé da montaña; mais así como se adianta, vémola espallarse toda ó redor. Primeiro hai ringleiras de árbores magníficas, despois estreitas sendas levan sobre a montaña, coberta dun verdor agreste. O cumio apresenta unha chaira ondulada e fértil dunha media legua de contorno: é aí onde se estableceu María. [....] A casa estaba dividida en dúas partes, separadas polo fogar".

Outra monxa, sor María de Madat-Grancey, monxa francesa do século XIX que traballou nun hospital de Esmirna, convencida de que había que investigar dacordo co relato deixado pola visionaria beata Anna Catherine, encomendou a súa localización a dous sacerdotes. E foi o padre Gouyet o que, no 1880, dirixeuse a Éfeso pra ver sobre o lugar de descobri-la casiña de Éfeso. Rastrexando, chegou o home a un lugar no que existía unha casa arruinada. Perguntando polo nome do lugar, alguén lle respondeu “Panaya Kapoulou, a porta da Virxe”. A memoria conservaba a tradición de que os habitantes da rexión celebraban alí cada 15 de agosto a Asunción da Virxe porque, decían, era a casa onde ela morrera…. As primeiras mostras analizadas confirmaron a antigüedade da cimentación e a descoberta foi autenticada por monseñor Timoni, arcebispo de Esmirna, no 1892. É así como a casa da Virxe, onde ela viveu o seu exilio perto de san Xohán, convertiríase dende hai máis de cen anos en lugar de peregrinaxe común de cristiáns e musulmáns.

Leonardo Castellani, autor dunha edición crítica do Apokalypsis de san Xohán, dí que Éfeso significa ímpetu e representa a primeira edade da Igrexa, a Igrexa Apostólica ata Nerón. Se san Xohán decía “conozo as túas obras, o teu labor, a túa paciencia”, cousas nas que a Igrexa primitiva foi riquísima, san Pablo afirmaría “vosa fe é conocida no Universo Mundo, somos de onte e xa o enchemos todo”. Pero a Igrexa, en Éfeso, decaeu, como a cidade cambiou de lugar reiteradas veces. O noso guía nó-lo decía: “Este é o quinto Éfeso”, mentres pasabamos ante o pazo de Adriano, o anfiteatro, o caldarium, o frigidarium, o tepidarium, a biblioteca de Celso, a terceira en importancia do mundo antiguo, a gran vía de mármore... Pero do templo de Artemisa, no seu tempo unha das sete maravillas do mundo, parece non quedar nada. Unha estatuílla da Diana multimamífera, sí, está exposta a modo de relembranza.

A casa da Virxe está situada nun lugar idílico. Era o da nosa visita un día perfecto de luz e sol, decorado co verde agreste que decía sor Anna Catherine Emmerich e axudou na hora suprema da nosa liturxia, oficiada polo padre Francisco J. Castro alí, do lado da casa de María, visitada por católicos e musulmáns. Despois da lección de arte, era ésta a hora da fe. Un muro situado en parte baixa mostra, como bandeiras da papel, os milleiros de peticiós que os peregrinos deixan alí, peticiós de esperanza nas que existe unha converxencia certa de cristiáns e musulmáns. Se a palabra “éfeso” significa realmente impulso, pulo, éste pode estar, nestos momentos, na homilde capeliña de Éfeso, lugar de encontro e comprensión. Sobre todo de paz.

As montañas de algodón

Unha vista da Hierápolis, en Turquía, Patrimonio da Humanidade. (Foto propia)Dend´o alto de Pamukkale. Foto propia (Clicade se queredes ve-la foto máis en grande)

Pamukkale, montañas de algodón. Un primeiro plano. Ó fondo, a Hierápolis. Foto propia. Outra panorámica de Pamukkale, foto propia. Non é neve, senón o resultado da solidificación e cristalización das sales que traen as augas que alí nacen. (Confío en meter, con calma, moitas fotos da recente viaxe a Turquía da que se fala no traballo que sigue).

Pontevedra, 23.10.2011

Entrada n. 1471
Artículo semanal

As montañas de algodón,

por Xesús López Fernández

Hai poucos días que viaxei a Turquía. Avisado de que estaba organizada unha peregrinaxe ás rutas de San Pablo, non-o dubidei: Éfeso, Mileto, Dídimo, Afrodisias, Pamukkale, Hierápolis, Konya, a Capadocia, Estambul, eran paradas do itinerario, lugares algús deles con presencia activa do apóstolo dos xentiles. Certo que hoxe, en Turquía, case non hai cristiáns, uns trinta mil, un 0,04 por cen dos setenta millós que habitan aquel país que dende Atatürk síguese definindo como o país inequívocamente laico do mundo musulmán. Según o artículo 2 da súa Constitución, o país é “republicán, nacionalista, populista, estatista e laico”. Esa laicidade parece que é a que moitos turcos queren manter. Non vou facer neste corto artículo unha lembranza de todo o vivido antre os días 6 e 14 do corrente mes. Cada día novas sorpresas: As cartas de San Pablo ós efesios e ós colosenses permanecen vivas, pero Éfeso, onde se celebrou o terceiro concilio ecuménico no que se proclamou que as naturezas humá e divina estaban unidas en Cristo sen confusión e que polo tanto María era verdadeiramente Nai de Deus, Éfeso é hoxe un conxunto de ruínas fastuosas.

A axenda da viaxe foi moi apretada, e voume referir hoxe só a un dos lugares visitados. Podería facelo sobre Konya, lugar conocido de San Pablo e que en tempos foi capital de Turquía; ou sobre a casa da Virxe, en Éfeso, na que María viveu os seus últimos anos, amparada por Xohán; ou sobre A Capadocia, a rexión na que o catolicismo, orante, fíxose resistente, e na que hai constancia da existencia duns seiscentos santuarios rupestres; ou sobre a visita a Estambul e a travesía polo Bósforo. Voume referire, sen embargo a Pamukkale e á Hierápolis, cidade romá construída sobre restos gregos. Pamukkale, situado ó sudoeste de Turquía, no val do río Menderes, significa no idioma do país “castelo de algodón”, unha zona natural ó tempo que famosa atracción turística. A antigua cidade de Hierápolis construeuse no outo do “castelo branco”, que ten 2700 m. de lonxitude por 160 m. de altura e pode ser albiscado de lonxe. Os movementos tectónicos, ademáis dos terremotos na depresión da falla do Menderes, ocasionaron a aparición de augas termales con gran contido de bicarbonatos e calcio, as que producen a precipitación de bicarbonato de calcio.

Cada segundo nacen destas fontes 250 litros de auga, dos que se precipitan 2,2 g. de creta por litro ou 0,55 kg de creta por segundo. Co paso do tempo algunhas fontes secaron a causa dos terremotos mentres outras novas nacían nos arredores. O resultado do traballo das augas é o da formación de grosas capas brancas de pedra caliza e travertino que baixan como unha fervenza pola montaña, dá a sensación de se tratare dunha fantástica catarata conxelada. As formaciós adquiren tamén o aspecto de terrazas en forma de media lúa e conteñen unha capa de auga con pouca fondura. O lugar, declarado Patrimonio da Humanidade pola Unesco no 1988, está ameazado aínda téndose feito notables esforzos pola recuperación da zona. E precísase dunha maior vixiancia, pois despois das 20:00 desaparece o persoal que ten a encomenda de vixia-lo correcto uso das piscinas. Comeza o tempo dos agresores.

Hierápolis, patrimonio da Humanidade con Pamukkale, que foi establecida por Eumenes II, rei de Pérgamo, no 180 a. de C., sofreu diversas modificaciós ó longo do tempo e foi romanizada nos s. II e III. Construída por riba das montañas de algodón, nas súas ruínas existe un teatro ben conservado e un templo de Apolo, un monumento a san Felipe, unha fonte monumental e restos dunha basílica. Son importantes na súa historia os bispos san Abercio e san Papías Hierapolitano, que foi grande na Antigüedade e moi estimado. Outro gozo nese entorno son os baños nas piscinas climatizadas, unha boa forma de ve-la arte. Outra cousa son os baños románs, hoxe museo. Suponse que San Pablo visitou, nos seus últimos anos, Hierápolis, Colosos, Laodicea….Turquía garda moitas claves prá comprensión do primeiro cristianismo.

Outono e Cultura

Xentes acollidas ó centro da Asociación Xohán XXIII, na faena de selección de landras, coa intención de colaborar en traballos de reconstrucción cultural da nosa paisaxe, en demasía agredida polas prantaciós de eucaliptus. Esta foto de La Voz de Galicia ilustraba a noticia que se comenta como cerre do artículo hoxe presentado. Outono, tempo pra leer e facer sendeirismo. As follas caídas van facendo mantiño, preparando o humus fértil coa colaboración de moitísimos insectos, tamén mantenza prá paxarada, nicho ecolóxico pra moitas aves insectívoras. Xa logo vai canta-lo paporrubio na finca familiar d´O Vento dos Gaiteiros. Alí xa non quedan eucaliptus, agora sustituídos por carballos americáns que en poucos días van comezar a enroxecere. Outono, mellor de colores. A foto corresponde a algún recanto de Maryland, onde souberon facer industria turística do colorido máxico da estación que comeza.
¿Entramos nun entorno de fadas, nun entorno máxico? Foto de Maryland, USA. Eles avisan de que o mellor momento pra facer fotografías é cando comeza a caída do sol. Os días son, no Outono, como tardes longas, decía Uxío Novoneyra, o poeta caurelao (do Caurel, Lugo).

Pontevedra, 2.10.2011
Entrada n . 1470 do blog
Artículo semanal:

Outono e Cultura, 
por Xesús López Fernández.

Estamos xa no mes de Outono por excelencia, que así tamén chamamos en Galicia ó mes de Outubro. Nalgunhas árbores comeza a pinta-la estación tonos dourados que se irán acentuando en poucos días. Cérrase (aparentemente) o ciclo vital das arboredas caducifolias e a maxia de colores e frutos pode ser unha boa receta pró encontro da paz perdida. Nalgús países, nos que se conservou o bosco auroral ou a arquitectura da paisaxe soubo combinar distintas colores avisan de que son chegados os días pra solagarse nalgún hotel ou parador das bisbarras e poder así camiñar e sentir cómo o espírito se vai empapando cos rexistros da sinfonía coral que executan bídalos e freixos, arces e liquidámbares, nogueiras, carballos, castiñeiros, etc. É tamén a hora de fotografiar e fotografiar... Bo momento pra nos perdere nalgún recanto da Ribeira Sacra, en tempos marcado pola presencia conventual, de cuio labor permanecen como testigos centenarios impresionantes castiñeiros.

Moita xente ha gardar memoria dos tempos nos que a castañada viña ser como o nacente dun gran río de carros do país, que en número de varios miles levaban castañas ata os puntos de concentración (Faramontaos, en Nogueira de Ramuín, era un deles), paso previo prá súa venta nas vilas, asadas, ou prá elaboración como marrón glaçé, a castaña confitada. O tempo da castañada (que dura varios meses) e o da vendima nos socalcos da Ribeira Sacra, van asumindo os novos rexistros que marca o tempo, o colorido máxico que se dá nos soutos e nas bancadas das vides, de mencía principalmente, promesa de viño novo de Amandi, que xa conocían os románs, unha proeza de cultivo, agricultura esforzada, case unha forma de heroísmo pra que a riqueza non morra. En internet son fácilmente localizables fotografías da Ribeira Sacra, dos que tentan mostrare ó mundo que tamén na nosa terra existen lugares máxicos nos que a cultura e a paisaxe non foron traicionadas.

O vello convento de San Estevo de Ribas do Sil, hoxe parador de turismo, é un lugar pró repouso solaz, prá lectura e o sendeirismo, e non sería difícil convertilo nun referente internacional, a pouco que se coidara a paisaxe. En Maryland, nos EEUU, fan bandeira da súa paisaxe. Orgullosos da estación din que nada feito polo home pode sobarda-la indescriptible belleza do Outono, esa estación na que as árbores vístense de novo (antes de espirse pró Inverno) coas colores máis fermosas que poidamos maxinare: dourado, roxo, burdeos, cunha gran variedade de matices. Din que unha visita ás montañas de Maryland nos días pico do Outono non vai servir de cura permanente prós problemas económicos que un poida sofrire, pero que sí vai supoñer unha experiencia de toma de conciencia, con renovado vigor, da incomparable fermosura da natureza. Estamos a falare, naturalmente de árbores caducifolias, que son formaciós boscosas, non prantaciós necias como as que de eucaliptus siguen a faceren na nosa terra e que representan, podemos decir, unha verdadeira traición á nosa natureza, á nosa cultura, á nosa economía.

As comunidades de montes deberían ter unha actitude clara prá posta en valor do monte: qué árbores convén prantare, cómo podemos mellora-la paisaxe. O exemplo de Maryland pode servir. Centros escolares tentan promovere esta cultura e así algús nenos e nenas apadriñan unha cerdeira, unha maceira, un carballo, un cedro… A asociación pontevedresa Vaipolorrío, baixo o lema de “unha landra, un carballo, unha carballeira, un tesouro”, acaba de comezar unha campaña, unha nova forma pra que os nenos aprendan, na que participan alumnos do Obradoiro Ocupacional da Asociación Juan XXIII, uns vinte, que comezaron estos días unha primeira recollida de landras. A asociación dispón dun terreo no que os alumnos irán facendo un viveiro pra, ós dous anos, pranta-los carballos que nazan no entorno do río Gafos ou ben distribuílos antre os interesados en recupera-la nosa natureza.