domingo, 17 de julio de 2011

LUME FORESTAL

Unha imaxe do Apokalypsis que, a pouco que faga sol, ameaza a nosa terra a consecuencia das repoboaciós de piñeiros insignes i eucaliptus efectuadas dende os anos cincuenta, de forma intensiva. Coese periodo coincide o maior éxodo emigratorio da nosa terra, que antes do uso irracional que actualmente se fai fo monte, con uso máis intelixente dese gran valor mantiñan as aldeas vivas, os montes vivos tamén. ¿E poderemos falar dun clúster incendiario? Si que podemos porque prantar eucaliptos xa é, en certa medida, ser incendiario.

Pontevedra, 17.07.2011
Entrada n. 1453 do blog
Artículo semanal.

Lume forestal,
por Xesús López Fernández


Nova temporada incendiaria nos nosos montes. Hai cousa dun par de meses pasei por Taboadelo, no concello de Pontecaldelas. Dende alí e mirando cara á vila do Verdugo albíscase a floresta apocalíptica, os eucaliptos queimados no verán do 2006, testemuñas daquel ano de horror incendiario. Esos exemplares parecen incapaces de botar novas ponlas e o chan dalgún daqueles montes está como mineralizado, como se despois de tanto abuso na prantación da citada árbore, fose necesario comezar cun plan serio de rexeneración e cambio de estratexia forestal. Pero non acabamos de aprender nen de toma-las decisiós necesarias. Queren incluso prantare tres millós de novos eucaliptos, a maiores dos que xa contaminan 396.344 hectáreas da nosa terra, magnifica-lo deserto verde, privare de vida ó monte e ás aldeas. Desgraciadamente, só 25000 hectáreas do noso chan están ocupadas por boscos primixenios de boa calidade ambiental. A disparatada diferencia está aínda potenciada pola abundancia de chuvias que favorecen a presencia do eucalipto e por un aliado conocido: o lume.

Os incendios do monte axudan a reproduci-lo eucalipto en contra doutras especies de forma asoballante. Eso é sabido dende hai tempo, como o dato estarrecedor de se ter contabilizado 22000 renovos de cepa por hectárea de eucaliptal queimado. O abandono do uso tradicional e variado do monte, fundamentalmente gandeiro e agrícola, foi reemprazado por un uso uniforme e industrial: madeira pra pasta de celulosa, pra taboeiros e pra aserrare. Os montes enchéronse con millós de metros cúbicos de combustible altamente inflamable e con rápida capacidade de combustión e propagación. Esa é a principal causa estructural dos incendios; os pirómanos ou ben outras causas só prenden o lume. E xa hai 25 anos, a superficie do eucalipto ardía corenta veces máis e a do piñeiro dez veces máis que a do carballo ou castiñeiro respectivamente. E citemos aquí o dito por Ted Williams sobre o impacto no Sur dos Estados Unidos das prantaciós de eucaliptos:


Das moitas especies de eucaliptos (en California sobre 200 das máis de 600 existentes) que progresaron co lume, nengunha como o glóbulos, un andacio na nosa terra. Os bombeiros californiáns chaman a esta especie “árbores gasolina”, porque o lume non-os mata e del dependen pra abri-los seus frutos i elimina-la competencia. O eucalipto glóbulos non arde sinxelamente, senón que estoura, espallando teas e sementes a moitos metros en tóda-las direcciós. Ademáis de toca-lo tema do seu protagonismo na perda de biodiversidade e seca de acuíferos, o autor chega afirmar que vivir do lado dun enclave destas árbores é como vivir a carón dunha pirotécnica con empregados fumadores. O artículo está publicado por WRM Movemento Mundial polos Boscos do Trópico, baixo o título de “EEUU: eucalipto, a maleza máis grande”. O autor insiste no sensentido que prós EEUU representou a importación de eucaliptos de Australia ó tempo que exportaban secuoias a aquel país.


Pino i eucalipto son especies pirofíticas, inflamables pola súa resina, cortiza ou contido de aceites volátiles, que facilitan o lume por seren poboaciós persistentes que aínda agrandan o seu territorio despois do lume. Contra a promoción que se queira facere do eucalipto como inmisor de CO2, o certo é que estas prantaciós monoespecíficas promoven a propagación do lume. Lembremos que no 2006 algún incendio puido ter unha fronte de vinte kilómetros, ou así. Entón, ¿cál pode se-la solución pra acabare co lume forestal? Eliminar eucaliptos, como hai anos pedía o actual delegado do Goberno Miguel Cortizo, daquela diputado no Parlamento galego. A conversión de pinales en fragas, con árbores caducifolias e fragmenta-los cultivos proclives ó lume por medio de prantaciós clímax, máis resistentes. Montes pró pastoreo marcarían tamén un camiño de sustentabilidade, de recuperación do capital social perdido polas comunidades de montes. Un futuro mellor. E riqueza certa.

2 comentarios:

candela dijo...

Se empeñan en el eucalipto, o no, o simplemente es no querer pensar ni planificar.

El eucalipto, aparte de arder como la yesca, acidifica el PH del suelo y arrasa o ahoga a otras posibles especies que no pueden competir en ese terreno.

Reforestar con pinos no es facil, pero tampoco imposible, pero es incómodo porque les obliga a estar pendientes de la zona reforestada y el dinero y el tiempo lo gastan en otras cosas, como en todas partes, solo que es una pena Galicia por la especial belleza de sus bosques.

o blog de xesús lópez dijo...

Hola, Candela:
La reforestación inteligente tendría aquí posibles vías, en función del terreno en el que se practique:
Pino de Oregón o abeto de Doublas, madera cara, de la que existen varios entornos boscosos prodigiosos. en Esgos, en Celanova, en Mondoñedo; roble americano, de desarrollo rápido y columnar; cerezo de monte, nogal, castaño y una larga serie de otros árboles.
Pero plantar eucalipto, algo que la Xunta sigue promocionando, es una simple traición. Ya se sabe desde hace muchos años y como documento anejo a un inventario forestal de los 70 u 80, existe un informe secreto de un ingeniero de montes: "son tres las formas normalmente utilizadas para expandir la plantación del eucalipto: por planteles, por semilla o por medio del fuego...etc"
Es lo que se dice en el artículo sobre los 22000 renuevos de cepa por ha. de eucaliptal quemada. Yo no invento nada.
Un cordial saludo, Candela.De xesús.