A AUGA E O PIB NA SUSTENTABILIDADE [24.03.2008]

José María Galán, o empresario rioxán que concibeu a restauración pró turismo da aldea de Couso, en Sarreaus. Foron necesarias non poucas xestiós de compraventa de casas e fincas a emigrantes residentes en España, en México e Venezuela. O complexo turístico acaba de ser inaugurado nesta Semáa Santa.

Na foto histórica aparecen Eligio Mellado e a súa muller, que xa non puido ve-la que fora a súa casa restaurada.
Eligio Mellado, o último habitante d´O Couso, a aldea restaurada.
O Couso, Freixo, Sarreaus. Vista parcial da aldea restaurada polo empresario rioxán.

Pontevedra, 24.3.2008

Entrada n. 457

Artículo semanal, pensado como continuación ó da pasada semáa, "No umbral do cambio económico", tema éste da sustentabilidade e da nova economía sobre o que teremos de volver. Insisto en que a sustentabilidade xa estaba inventada, que cada unha das nosas aldeas, coas precariedades e sacrificios que se queiran maxinar, eran un modelo de xestión ecolóxica.

A auga e o PIB na sustentabilidade [24.03.2008],
por Xesús López Fernández.

No artículo de hai sete días facía algunhas consideraciós en relación con algún dos consellos que este ano trae o estudio de A Situación do Mundo do Worldwatch Institute sobre as claves da nova economía, do modelo de desenvolvemento sostible que, aínda sen ter claro de qué vai, terá que asumi-la nosa sociedade se realmente quer que o mundo siga sendo mundo. A auga é unha das claves da conservación do medio, pero o home, polo mal uso que está a facer dela, pola súa impotencia en devolvela á natureza no grado de pureza no que foi tomada, acabou por transformala en vector de morte, algo denunciado este 22 de marzo, con motivo da celebración do Día Mundial da Auga, no sentido de que o líquido elemento é causa de dez veces máis mortes que as guerras, polas enfermedades por el transmitidas, ata o punto de que se estima que son 2600 millóns de persoas as que carecen dun saneamento básico e son víctimas, dese xeito, do 80% das enfermedades existentes.

Introduzamos unha corta historia, a dunha aldea ourensáa recuperada: Couso, na parroquia de Freixo, en Sarreaus. O autor da súa recuperación, un rioxán de nome José María Galán, namorado de Galicia, contaba estos pasados días pola radio, a ilusionante aventura vivida, a consecuencia dunha partida de caza en Benavente cando, invitado por un amigo, achegárase a Ourense. Alí estaba a aldea, deshabitada dende o 1992. O demáis veu despois: contratos de compra, restauración das casas, dos dous muíños abandonados e tamén un forno. Total, que a aldea vese agora reconvertida pró turismo rural, coas súas catorce casas coidadas prá hospedaxe, ademáis de dispoñer dun restorán con capacidade de ata cen persoas, un local social e, naquel entorno de fábula, dun coto de 500 has., con abondancia de corzos e xabarís. Diversas rutas de sendeirismo e a proximidade de certos conventos convirten o lugar nun destino turístico privilexiado. A nova economía que entra na aldea.

Outras aldeas de Galicia poderían ter esa boa sorte. E ás veces ata non se pode pensar noutro tipo de restauración. Privadas moitas delas, inventoras do desenvolvemento sustentable, das xentes que se marcharon polo mundo adiante, que non souberon consorciarse pra manteneren unha economía puxante basada na agrogandería, nas posibilidades que os nosos montes brindaban prá mantenza da avenza –ovellas, cabras— e o armentío –gando maior--, hai que afirmar que a contaminación que pouco a pouco nos foi envolvendo non é filla daquela economía precaria, que tiña ben sabida a lección da reciclaxe, de que, pasado un tempo, a vasura tornábase esterco, abono orgánico. O Limia, o mítico río do esquecemento, pasa por Couso. I é de supoñer que a restauración da aldea faríase tendo en conta que ese caudal debe manterse vivo. Porque un dos males da nosa sociedade é o de se creer dona da natureza e de que pode convertir en cloaca os ríos e regatos todos.

Así fomos acabando con xunqueiras, con ecosistemas que podían representar, conservados, unha maior riqueza que moitas factorías. Aí é a Natureza a que organiza os sistemas de producción e mantén eleváda-las cotas de benestar social. Aí están os especialistas en macroeconomía a nos vende-la moto dun falso progreso basado no crecemento do PIB, que despois dos debates das elecciós sabemos que non xera emprego se non vai máis alá do 3%. ¡Pero é que o PIB non aporta información sobre sustentabilidade, pois non considera o agotamento do capital humán, nen do natural!. E resulta totalmente alleo á perda de economías e conocementos de carácter local; á desaparición de fragas, xunqueiras e terras de labor...; ás mortes, desprazamentos e desfeitas ocasionadas polas guerras... E tampouco rexistra os costes da contaminación, nen os beneficios asociados ós traballos voluntarios, ó coidado dos fillos e ós servicios dos ecosistemas que non pasan polo mercado, non factura costes... É decir, que está claro que o PIB non entra nas claves da sustentabilidade.