MEDIO AMBIENTE E FEISMO PAISAXÍSTICO [9.06.2001]

De cando a ría de Pontevedra era un mar cheo de vida. Dibuxo de Xesús López.

Pontevedra, 26.03.2008

Entrada n. 459 do blog.

Seguimos inserindo no blog traballos do ano 2001. Este que sigue pódese reiterar tal cal, pero engadindo cousas que daquela non se comentaron, como que a depuradora d´Os Praceres é ilegal ante a Lei de Costas e que, na súa realización, son delincuentes as tres administraciós. ¿A ría, espacio sensible? Naturalmente. O malo é que soamentes a definiron así porque quedaba ben nos discursos. O eucalipto permanece como estigma da terra e foi a gran ferramente usada pra despoboa-lo país e marcar a moitas das nosas xentes o camiño da emigración. Galicia perdeu así gran parte do seu capital humán e natural. (Este traballo está xa no blog, como entrada n. 437 do 9.02.2008, pero déixoo porque nesa outra entrada aparece con outras ilustraciós e comentarios).

MEDIO AMBIENTE E FEÍSMO PAISAXÍSTICO [9.06.2001],
por Xesús López Fernández

A pasada semáa estivo tinguida de verde e de “feísmo”, obxetos de distintos foros, marchas e asociaciós. E de acordos. Simpática a actuación dos nenos dun centro escolar a repoboaren unha zona do Castrove con carballos e castiñeiros, todo no marco dun programa de protección ambiental. E agradecémo-lo acto da Federación Castelao na punta das Corbaceiras, a lectura de poemas de Amado Carballo e de Otero Espasandín, a entrega de flores á ría, o rito rexenerador de verteren alí auga nacente do Lérez e mái-lo Gafos. ¡Xa quixera eu que o Gafos tivese a forza do gran río que prometen os seus catro nomes! Pero o que en Marcón chaman Pintos convírtese no Tomeza cando cruza o val. Chámanlle tamén Tablada cando pasa pola ponte dese nome en Campolongo, pra desembocar xa como río Gafos en lembranza do edificio que foi alí lazareto, a casa dos gafos, dos malatos ou enfermos de lepra, que parece sigue viva na desembocadura, a afear e contaminar máis e máis. Unha triste fin.

Tamén na pasada semáa foi declarada a ría zona sensible, denominación ésta que se terá de manter cando menos catro anos e que nos avisa de urxencias como a de que os lodos das depuradoras e outros fangos non poden ir á ría, i eso no-lo dín cando está recén o percance da depuradora d´Os Praceres, estoupido de alcatreo que alarmou ó vecindario. Pois ben, non vai abondar coa depuración secundaria, senón que é necesario e obrigatorio o tratamento biolóxico dos vertidos, algo reclamado dende hai tempo. Pero, ¿e os posibles accidentes que se han producir se seguimos a pensar nunha depuradora única de dubidosa eficacia? ¿E qué criterios se van adoutar, máis alá das auditorías, pra manter á raia os efluentes das industrias que afean a paisaxe ademáis de comprometeren a saúde dos cidadáns?

Sobre feísmo falouse tamén estos pasados días e asináronse acordos, parece que despois do debate promovido por algús urbanistas –Xerardo Estévez, Gallego Jorreto, Precedo Ledo— que se definiron de forma moi crítica co que aquí se fixo e co que se sigue a facer. “O feísmo é a nosa vergonza, a vergonza de ter descoidado a organización do territorio en trinta anos de desenvolvemento. Temos mercado bonos de fealdade a cambio dun crecemento importante e preocupa que despois de tres décadas de democracia esto aínda aconteza”, son palabras de Estévez. “Falamos de arquitectura popular, pero ¿cal é a paisaxe galega dende Ribadeo ata Santa María de Oia, con esa invasión de eucaliptus?”, palabras éstas de Gallego Jorreto, moi puntual nesa cuestión, e chega decir que a eucaliptización implica torpeza, desinterese, destrucción estúpida, inconsciencia: a traición á paisaxe natural e ó urbanismo.

¿Vai pode-la Xunta ordea-la paisaxe? ¿O acordo asinado cos concellos vai servir pra algo, se hai tempo que é a principal responsable na aprobación de plans de urbanización como o de Pontevedra, un acelerador máis do proceso de degradación ambiental?.O día da marcha sobre Lourizán descobrín o muro das lamentaciós que están a construiren como parte das obras do ferrocarril, feísmo por mandato económico e parlamentario. Tornemos á idea de Gallego Jorreto. Un amigo tenta poñe-lo seu monte en valor por medio de nogueiras e castiñeiros. Actuaciós dese tipo e a recuperación de terras de labor poden marca-lo camiño de retorno ó campo, que tamén quere a Xunta repoboar con xente nova, difícil se non se acompaña de medidas como a da supresión do imposto sucesorio, posible si se ten a vontade de face-las cousas ben. Nesta panorámica constitúe unha ameaza seria a permanencia de ENCE, causa en gran parte do feísmo na paisaxe “dende Ribadeo a Santa María de Oia”. Os nenos que repoboaron no Castrove deben tamén aprender que hai que cambiar de política forestal, que o eucalipto degrada e afea, que mesmo é causa do abandono de aldeas. Confío que a Federación Castelao ha ser sempre crítica cos partidos no marco da comisión medioambiental que está a promover. Pola saúde da ría e da paisaxe.