domingo, 10 de agosto de 2008

A LINGUA FERIDA

Icono sobre o caos normativo. No dibuxo apréciase un libro, A Negra Sombra, en alusión a Rosalía, desta volta negra sombra política que quer extraterritorializa-la nosa lingua. A Rosalía habería que imitala, sigue a ser un exemplo prós que queiran aprender galego.


Pontevedra, 11.08.2008

Entrada n. 580 do blog

Presentación do artículo semanal remitido a diversos medios. No mesmo, volvo facer crítica da política lingüística que, basada no diferencialismo, no achegamento ó portugués que doudamente tentan os galizos, está a traer como consecuencia a morte da nosa fala, o seu esmorecemento, case no lusco-fusco da súa existencia.

A lingua ferida [11.08.2008],
por Xesús López Fernández

Cada dúas semás desaparece unha fala nalgunha rexión do mundo. O galego, afortunadamente, ten corda pra máis tempo. Pra algús anos, parece que non moitos. Se a Unesco calculaba hai pouco que o noso idioma podería desaparecer no horizonte dos 30 anos, agora podemos estar na situación da case-derrota final. Reconóceno incluso dende os púlpitos nos que se está a corta-lo bacallao normativo, a tentaren impoñe-lo galego inventado a golpe de normas desacertadas, divorciadas da fala como creación social; que queren leva-lo idioma, diría que oníricamente, a varios pastos. E apréciase que en diversas oficinas o funcionario, que debe ter instrucciós precisas de falar galego, faino como neofalante non imposto, e faino en galegués, o idioma da deriva nacionalista que, solermiñamente, vai esgazando o enxebrismo da lingua lar, a que veu marcando a nosa psicoloxía, e a nosa identidade como pobo. Pero un idioma non se constrúe ou deconstrúe con diccionarios nos que van inserindo verbas alleas á nosa fala ou retirando outras, vivas na oralidade salvadora.

O Padre Sarmiento decíao no século XVIII: Facede o idioma a partir da fala. Conocedor da súa identidade sustantiva advertía da tentación fácil de ir polo carreiro do portugués, lingua máis diferente do galego do que algús quixeran. Como tamén Vicente Risco lembraba no 1910, en relación coas vacilaciós e arrandeo ortográfico á hora de fixar un canon coherente pró idioma; que non soubemos traballar científicamente o leigado cultural de Rosalía e Curros. Eso sigue a ser verdade a día d´hoxe. Pero co despotismo normativizador, cada nova actuación, discurso, decreto ou volta de rosca normativa, producen un maior afastamento social da lingua. E algo podo falar ó respecto, porque nos anos 1966 e 1967 –92 emisiós en lingua galega--, colaborei na que foi primeira emisión na nosa terra, en Radio Pontevedra, unha aportación do Ateneo da capital. Non había normas e houbo, en certo sentido, que inventalas en función dos oíntes, pra que o programa non resultase extraño, algo que está a acontecere co “galegués” diferencialista dos “galizos” que mandan desta volta no corral, que deixaron o idioma ferido ó usalo, ademais, como ferramenta ideolóxica.

Con motivo dunhas declaraciós recéns de Francisco Jorquera sobre o peligro que o idioma está a vivir, que parece que sempre viveu en precario sen te-lo porvir asegurado, presionado dende o exterior, a lingua resisteu ó longo de séculos, porque a sociedade estaba instalada na fala da que foi creadora e recreadora. E defensora. Non creamos que son as Academias as que constrúen os idiomas, e menos os políticos. E comentaba El Correo Gallego a raíz das declaraciós de Jorquera que o gran problema do idioma, hoxe, é que a agresión xa non é externa: é interna. E a actividade inquisitorial imposta decantou no denunciado fracaso, no abandono xeneralizado do idioma. ¿Qué falla?. Porque a sociedade recuperou a súa libertade, pero algo hai no xogo das normas e da normalización que non vai con nós, que as fai alleas á nosa psicoloxía, talvez porque están a encheren o idioma da “deriva”, o galegués, de barbarismos que non comunican e que a sociedade non avala.

Dende Política Lingüística recoméndannos que falemos galego, que fagamos del a nosa lingua habitual. Pero vai ser difícil que nos identifiquemos co galegués das normas que xa no 2001 e antes de entraren en vigor censuraran críticamente diversos autores, algús deles académicos da RAG. E no escaso tempo transcurrido, o deterioro do idioma vai acelerado. Parece que o sino está claro e que os incontables intentos de educaren en galego, no galegués inventado, ou de impoñelo na Administración van acentua-lo divorcio coa sociedade creadora da fala. A realidade que podemos apreciar a pouco que queiramos é a de que os mozos pasan xa de falaren galego, como teñen reconocido dende a propia Mesa pola Normalización Lingüística, que parece innecesaria. O idioma está ferido, pode que, tristemente, ferido de morte.

No hay comentarios: