A CONTAMINACIÓN LUMÍNICA [12.07.2003]

Vista lateral da Peregrina coa nova luminaria noitarega. Os reflectores encastrados no chan son pouco prácticos á hora de enaltece-la silueta do templo. A ese tipo de luz, fundamentalmente, e ós carolinos de Fole é ó que se refire o traballo que sigue, do ano 2003. Non se precisan outros comentarios.

Pontevedra, 4.09.2008

Entrada n. 589 do blog

A contaminación lumínica [12.07.2003],
por Xesús López Fernández

No anuncio dunha casa de turismo rural fan oferta de varios tipos de “contaminación”: A acústica, que promete sonidos e músicas diversas, voces da natureza como poden se-lo canto dalgús paxaros: reiseñor, xílgaro [pintasilgo], bufo, o bulir da auga a correr nun regato ou as follas que move o vento; a atmosférica, osíxeno que arrecende a romeu [romeuciño] ou a tomillo [tomiño, tomelo, tomentelo] como estos pasados días no campo ó que me achego cada ano pra prepara-las herbas de San Xohán. E por último a contaminación lumínica, protagonizada na casa do anuncio por milleiros e milleiros de estrelas. Ben. Entendo queda descrito o que é natureza en estado puro, da que o home quer seguir disfrutando. Outra cousa é a contaminación real que non ten cancelas políticas, a degradación multiforme que se refire tanto ó medio natural como ó urbán, mesmo ó noso patrimonio idiomático, privado novamente de numerosos rexistros i estructuras vivas na fala popular, outravolta desgarrada [novamente o Diktatt parafascista]. Pero, en fin, imos ocuparnos hoxe do tema da contaminación lumínica, unha preocupación cada vez máis sentida nas grandes urbes, por exemplo en Barcelona.

Se cito o caso de Barcelona é porque, hai uns días i en relación coas lámparas de novo deseño que colocaron na zona vella, sonou o rumor de que “as estaban eliminando en Barcelona”. Á marxe da crítica que as mesmas teñan recibido, hai algús aspectos das mesmas que non foron, talvez, debidamente comentados, como por exemplo o do seu enorme protagonismo que deixa empequenecidas non poucas fachadas, agora meros soportes da nova luminaria que pode facilita-lo acceso dos “spidermen” ás casas. E coido que incluso pode existir un certo achanamento de morada, de rotura da intimidade individual, porque o farol supositorio-xeringa-cisterna, está en moitos casos adosado ás ventáas dos primeiros pisos que únicamente no caso do lector nocturno pode representar unha certa avantaxe e aforro. Nada, que as farolas foron impostas de xeito completamente dictatorial e que non parece que vaian coa normativa Urban, que prevé farolas de forxa, nunca de aluminio ou de color semellante. E que representan un exceso de potencia lumínica.

O privilexio de ve-las estrelas está cada vez limitado a menos xente porque as luces das urbes sobardan en intensidade á dos astros. Esa situación, sen embargo, non é inevitable, como saben os habitantes de Tenerife e A Palma, xa que nesas illas están as instalacións astronómicas do Instituto de Astrofísica de Canarias (IAC), antre elas os observatorios do Teide e mai-lo do Roque de los Muchachos i é imprescindible unha visión óptima do ceo. Pra conseguilo, o Parlamento aprobou unánimemente no 1988 a Lei de Protección da Calidade Astronómica dos Observatorios do IAC, normativa pola que se regulan, ademais da iluminación de exteriores, a potencia radioeléctrica, a contaminación industrial e o tráfego aéreo sobre os observatorios. E así, os canarios dispoñen dende 1992 dunha Oficina prá Protección da Calidade do Ceo. [Información de www.iac.es...]. A contaminación lumínica repercute non só na observación do firmamento; implica un sobregasto de enerxía, menor confort visual.... Insisten en que as leis que regulan este tipo de contaminación comportan un aforro real e máis eficacia no obxetivo da iluminación; que benefician á economía, seguridade, e medio ambiente.

O meu informante de que a luminaria recentemente estreada en Pontevedra podería ter chegado rebotada de Barcelona non leva razón. O que sí é certo é que os cataláns, como os navarros e outras xentes, están preocupados neste momento en recupera-las estrelas. E co modelo canario á vista, os barceloneses puxéronse a traballar unha normativa na que se establece unha serie de definiciós e consellos, porque o exceso lumínico nos está a afectar económica i ecolóxicamente [agresión ó fráxil ecosistema nocturno e ás súas cadeas tróficas, agresión ás aves migratorias, á vida mariña, insectos e fauna nocturna e crepuscular, etc. etc.] Os cataláns inclúen na súa páxina web o deseño de varias farolas e non son correctas as que alumean cara ó ceo ou lateralmente. A luz debe ir sempre cara ó chan ou unha parede, sen emigrar nen rebotar nunca pró ceo. Hai que evita-lo criterio, din, de que “canta máis luz mellor”, xa que eso non implica nen máis seguridade nen máis visibilidade. Aquí, de momento, non se pensou no dano que se está a causar. É unha de tantas cousas nas que non se entende a inhibición de Patrimonio, parece que permanente nos últimos catro anos de guetificación do centro histórico, a deixaren facer ós que se mostran como nemigos das árbores e dos bancos, nemigos agora tamén das estrelas ou das fachadas cando non-as poden mostrar como pancarta electoral. [Praza Méndez Núñez].