OFICIOS QUE MORREN, OFICIOS QUE VOLVEN [2.03.2001]

Filloeiras de Valongo na Casa da Luz, outro dos esforzos de "reactivación comercial" da zona vella. Foto do autor.

A fonte que se ve na parte baixa da praza, estivo antes na parte alta. Ese era o seu sitio. Foi restaurada, como outras, pero unha fotografía en detalle permitiría vé-lo seu deterioro cando van seis ou sete anos da tal restauración. Un sistema de cinco fontes desas características fornecía d´auga á Pontevedra de Sesmeros, cando aínda non había traída. Foi o tempo das "augadoras" ás que se alude no traballo. Foto do autor. Vista parcial dunha exposición artesanal portuguesa na praza da Verdura, un dos intentos "revitalizadores" da zona vella. Foto do autor.

Pontevedra, 21.02.2008

Entrada n. 442 do blog. Traballo do 2001, forma un trío co titulado "Adeus ás Catalpas" e "As catalpas e algo máis". Publicado no Diario de Pontevedra, remitido tamén a Vieiros, esta web non "resisteu" a carga crítica do mesmo en relación coa política urbanística do BNG, de "renovación" da zona vella. Non precisa de máis comentarios.

OFICIOS QUE MORREN, OFICIOS QUE VOLVEN [2.03.2001], por Xesús López Fernández

Estos pasados días os medios deron noticia da xubilación de María a avisadora, en Humilladero de Málaga. A muller, que traía e levaba avisos, cansa de tanto camiñar, decideu á fin descansar ós seus 76 anos. É o seu un oficio que se perde, que nunca estivo remunerado salvo pola gracia dos seus destinatarios, antre as que conta unha de cinco mil pesetas en certa ocasión. Desconozo a fondura das novas que a muller ten traído e levado; si eran as mesmas cousas de tipo oficial: O Concello avisa dun corte no suministro de fluído eléctrico; se traía recados de vodas ou de nacementos, Que Sara e Ricardo van casar na parroquial no último día do mes en curso, Que Rocío de Manuel acaba de parir un fillo –o seu primeiro-- de peso comprido, que ten ademais ollos grandes de mirada intelixente; se avisaba de cousas roubadas ou de extravíos de outro tipo, Que dona Dorinda a viúda anda como ausente e xentes que a rondan tentan deixala sen cartos e sen alfaias e hai que protexela ou avisar á policía se algo malo lle pasa. María sería aínda máis longa na exposición.

É decir, María constituira, en realidade, unha empresa unipersoal de servicios, moi distante das que agora proliferan incluso en urbes modernas, lectoras de cartas, baralleiras que venden presaxios, avisos de boa ou de mala sorte. Neso prefiro o sistema do que se valía un persoaxe de Cunqueiro, avisos do alén por medio de ovos de galiña nos que chegaba a súa nota asinada, Amañai a chimenea. E a chimenea cae por a sobriña non toma-lo recado en serio. Un caso novo como o de María de Humilladero só sería posible en sociedades ágrafas e probes, sen radio que conte, sen televisión que informe, sen prensa en moitos fogares. A María de turno podería ser como unha especie de gaceta ambulante, pero entendemos que o seu oficio careza de futuro nun mundo sitiado polas mensaxerías de correo rápido no día, ou polo correo electrónico que nos trae noticias nun fisfás. Por Internet tamén se avisa ou compra sen sair da casa. Pero pedir unha pizza é algo que se fai por teléfono. Nuns minutos o repartidor chama á casa, Unha pizza pró sexto A, dí polo telefonillo.

O devandito é oficio de corta tradición, como o dos carteiros publicitarios, cos que hai que tomar medidas se non queremos que infecten o portal, Correspondencia comercial, Por debaixo da porta, por favor, é a resposta. Correspodencia comercial, insiste o mensaxeiro, Por debaixo da porta, vólveselle decir. Por eso se armaron as casas de moitas cidades cunha papeleira adosada ó marco da porta, pra defenderen a súa intimidade, en moitos casos, da colonización; pode que nalgús outros, das bandas de albanokosovares, das que hai aviso serio, Entraron polo tellado dunha casa, Libraron un kiosko de tabaco, Roubaron nunha tenda sen forzaren pechadura, finamente. María, cumpridora e solidaria, avisaría destos casos. E a súa xubilación tráenos lembranza doutro oficio perdido, o de sereo, cando unha brigada deles, armados de can policía, porían seguridade na noite pontevedresa, evitarían que esta cidade se convertise en terra de promisión das bandas que xa están aquí, insisto.

Pero hai un oficio vello que con urxencia quere volver, pide vez, o de augadora. En Pontevedra houbo un tempo no que éstas atendían as peticiós das casas e, dende as fontes de Sesmeros, levaban baldes a domicilio. Tivo sona a Perra Chica, que tiña o seu manantial na fonte de Curros Enríquez, que están a restaurar. Cobraba unha perra chica, daí o nome co que aínda é lembrada. E agora que a fonte vai tornar pró sitio, nun tempo de frecuentes cortes de auga --catro ou cinco o pasado martes, tres o Mércores de Cinza— perguntamos se non sería bo reinventa-lo oficio. A fonte, ademais de ornar e servir de nova Lavacolla prós peregrinos do Camiño de Santiago, tería de ser sempre d´auga viva, prá augadora poder atende-la demanda veciñal e xustifica-la súa presencia. Sería como volver ó pasado. Un deseño do Urban.