O idioma como definición

Fantasía informática sobre a Torre de Babel. A confusión en linguas varias do Ur-Sprache mítico e orixinal derivou en desastre (dis-astrum), constelación de estrelas na qu´o noso idioma galego mantén a súa sentinela milenaria, como vagalume, lucicú ou lucerna a punto de se apagar.

-

Pontevedra, 24.05.2009
-
Entrada n. 961 do blog
-
Artículo semanal
-

O idioma como definición,
por Xesús López Fernández

-

Pasaron xa oito días da nosa festa das Letras Galegas. A verdade é que foron días de polémica en foros diversos á marxe da idea central da celebración: a memoria de Ramón Piñeiro. No canto da relectura da súa obra, do estudio sereo da súa mensaxe sobre a lingua e as linguas, parece que pra moitos non contan outra cousa que as críticas a Núñez Feijóo, ó que mesmo califican de enterrador da nosa fala cando aínda non pasou tempo pra apelumbrare cál vai ser realmente a política ó respecto do seu goberno. Terán certamente que adoutaren medidas de salvación non gratas pra moitos que poden estaren xa noutra realidade lingüística que non a da lingua milenaria do país, o idioma que Piñeiro calificaba como alma do mesmo. Idioma, alma, posto que marca a súa identidade e definición colectiva si estamos a falare de lingua de instalación, porque si somos galegos é pola permanencia en nós da fala en continuo relevo xeneracional dende os seus albores. Lingua con moitas fontes e rexistros, con gran variedade de vocablos como xa ben reconocía no século XVIII o P. Sarmiento, o noso frade ilustrado, que decía: “Facede o idioma a partir da fala”.

Hai un certo desacougo social do que aquí se leva feito e percíbese mesmo un esmorecemento do idioma propio de Galicia porque, como dixo Vicente Risco no ano 1921, non soubemos tratar científicamente o leigado cultural de Rosalía e Curros, os rexistros por eles notariados. E agora resulta difícil retomar, con criterio realista, aquel depósito cultural, a voz coral desta terra, pra unha verdadeira salvación da fala recibida, sometida a distintos e contrarios degaros normativos, cada pouco tempo, mesmo deconstructores da nosa realidade. A lingua, según moitos entenden, está ferida. Non poucas veces nótase, no léxico e formas sintácticas das que algús botan man ós “dogmáticos” da cousa oficial ou ós “predicadores políticos”, e percíbese a súa desinstalación en relación coa lingua enxebre, coa que nos define como pobo, que mesmo pode ser fronteira con outras realidades lingüísticas.

Nun mundo global no que o cruce de culturas está a ampliar e cerrar horizontes, estímase que cada dúas semáas morre unha lingua. Nos diversos universos lingüísticos xa nengún pode creerse na posesión exclusiva do conocemento, como os vellos gregos que definían como bárbaros, como extraños, ós que non falaban a súa lingua. I é Platón o que estima que noutras culturas poden face-la mesma definición, como bárbaros, dos propios gregos. I en definitiva, se somos europeos é pola conxunción, nun mesmo puzzle, do conocemento dos gregos, do dereito dos románs, do misticismo celta, do cristianismo como determinante da civilización occidental, …, según definía Paul Valery. E nese mundo pode ser mesmo difícil salvare unha realidade como a nosa, contra a que se aprecian consignas e palabras ou expresiós sen tradición na nosa lingua; expresiós alóglotas que mesmo poden forzare un abandono do idioma, da nosa identificación co mesmo. A globallzación marca novos tempos, que mesmo poidamos instalármonos en máis dunha lingua e considerármonos partícipes de diversas nacionalidades.

-
Xoán Vázquez, galego emigrado a Nova Jersey, Licenciado en Informática i Económicas, escribeu na web do Xornal.com con data 27 de outono do 2008 unha carta de crítica ós que andan a lle cambia-lo nome á nosa lingua e queren chamala galego-portugués. Non cabe aquí a súa reproducción, por longa, pero sí tomarémo-lo que dí sobre a perda de identidade de prosperare a inxerencia cultural dos que queren somete-lo noso idioma a outra realidade: “O día que o galego pretenda ser algo máis ca fonte e afirmación da nosa identidade […], ese día ha deixar de ser galego, de ser noso, de ser útil […] e ha quedar de nós unha simple caricatura, un país que renuncia a ser…[…]; o galego, como o entendemos, desaparecerá […], Galicia, como a entendemos, tamén”. Urxe salva-lo idioma real de Galicia como identificación.