Requián é unha aldea d´A Estrada, na caída do monte Xesteiras polo Norte. As casas foron renovadas e, inda que cambiou a economía daquelas xentes, algo se conserva do que nalgún tempo foi norma de subsistencia. Certo que a repoboación forestal, a penetración do eucaliptu naquel espacio acabou coa veceira tradicional, coa riqueza que supuña o feito de que pola mañá cedo saían das casas fatos de ovellas que se agrupaban cara ó monte nun enorme fato común. Como se di no artículo, algunha daquelas familias tiña fatos de máis de cen cabezas. Deixo aquí constancia deste traballo, no que se refreixa unha certa saudade dun tempo perdido, un indicador do que puido ter sido unha Galicia agrarista e gandeira, hoxe afogada, aínda que pareza haber camiños de volta a aquela si se quixera, posible en torno ó Xesteiras, nos concellos de Cuntis e d´A Estrada.. Pero depende dos políticos. O traballo que sigue é de data 31.5.2004.
Unha tarde en Requián,[31.05.2004]
por Xesús López Fernández
O pasado 26.4 achegámonos a unha pequena aldea do monte Xesteiras, a Requián, onde fomos por terras de Valga, por diversos camiños e lugares, ata que un rapaz, nunha zona de petroglifos, indicounos coas palabras precisas: “Esto é Laceiras e pra chegar a Requián tendes que retornar e coller á man esquerda. Máis adiante hai outro cruce e daí, pola dereita, chégase axiña a Requián”. [Parecía un rapaz listo, colaborador nas tareas da casa despois do tempo escolar, un deses nenos do campo que manteñen a fala viva, que mesmo parece que nace neles, que se recrea e fai música nova como a auga dun regato de montaña e non precisa de chousas normativas.]. En cousa de dous ou tres kilómetros chegamos ó sitio, un Requián remanso de paz. Alí estaba o santuario da Nosa Señora dos Miragres, agardando a romería do mes de agosto, ornado por un pequeno bosco de sobreiras, algunha centenaria. Tamén hai cipreses, carballos, arces...A fonte mana auga viva. O cruceiro sigue en pe, como a vella escola. Polo demáis, as casas aparecen limpas e renovadas. E as terras labradas.
O monte Xesteiras [o que dele se ve] aparece colonizado e triste, sometido á dictadura do eucalipto e ó posible lume exterminador. Queda algunha zona amplia que permanece a toxo e o monte móstrase aí airoso, presente ata o cumio dourado polas chorimas. O toxo, o denostado toxo, ten moito que ver coa fecundidade das nosas terras, xa que foi base fundamental na elaboración do esterco. É decir, tivo un protagonismo secular certo no marco da nosa economía conservacionista, e hoxe podería servir prá elaboración doutros productos [combustible, licor, infusiós, mel...]... Outra das riquezas do Xesteiras era a avenza, o gando menor, ovellas fundamentalmente. I este pasado día do retorno ó lugar que visitabamos normalmente dende algús lugares da Estrada, o exemplo do desenvolvemento sostible seguía alí, porque nada máis chegar apareceu unha señora que recollía o seu fato de ovellas e años [algúns pretos e coa frente pintada cunha cuncha branca]. Serían uns trinta animaliños que regresaban ledos dos pastos, o que queda ó mellor do que nalgún tempo representaba a riqueza exultante daquela aldea onde pola mañá libraban as ovellas todas cara ó monte [había familias con cen cabezas] que pola tardiña recollían. E a eso agora chámanlle gandería ecolóxica, moi apreciada.
Se a Xunta tivese unha verdadeira vontade de recupera-lo país debería atender estas potencialidades do campo, algo pró que Touriño está a pedir atención. Porque non se fai o país cun simple anuncio subvencionador prá restauración de pazos e casas rústicas, se non se potencia a riqueza do entorno en base ó que a natureza sabe facer, renova-la vida continuamente, potenciando diversos cultivos; ou ben abandonando o criterio reforestador de miseria, de subvencionar incluso o abandono dos cultivos e a conversión en eucaliptal do que antes fora terra de labor. Un monte como o Xesteiras que tomamos aquí como exemplo podería ser, a pasto, soporte dunha vacada importante, como tamén o foi de avenza. Pero é que á hora de repoboar pódese pensar en especies menos ávidas de auga e que manteñan fresco o pasto do chan, como algunha carballeira que está alí mesmo á vista. E venme agora a lembranza de algo oído nunha charla sobre a cousa agraria, na que se daba como solución pra un monte veciñal a seguinte: as cabras [de Cachemira] usaríanse como zapadoras pra dar conta do mato baixo. Completada a súa tarea, cando o terreo era xa apto prá herba, entraban en escea as ovellas ó tempo que as primeiras ían preparando outra tenza. O esceario completábase con vacuno e cabalar. I eso é, naturalmente, desenvolvemento sostible.
A luz era diáfana e, salvo a nota triste dos montes colonizados por unha madeira sen precio [que mesmo parece ter un reiterado protagonismo incendiario] a paisaxe era un festival de color. I eu son dos que creen que a Humanidade non cabe nas cidades, que moita xente pode vivir no campo e do campo cunha calidade de vida que nas urbes estamos a perder. A prometida subvención prá restauración de casonas de pouco ha valer se non se reconduce a agricultura, a repoboación forestal, a cousa fiscal. Algo sabemos de incendios, de que os eucaliptos e piñeiros queimados entran no mercado cos precios reventados pra que certas empresas os poidan poñer en valor, incrementa-los seus beneficios aínda máis. E digo o de “poñer en valor” porque é unha expresión vácua, a xustificación do destino incendiario dos residuos no canto da reciclaxe... Ese día regresamos por Casal de Paio cara ó coto de Sinde e Cesures, pouco frecuentados nesa hora. Perdida a paisaxe pola excesiva arboreda industrial, nun claro cruzou un esquío, vivaz como o neno de Laceiras que nos puxo no camiño; como os años do fato remanente de Requián ou a fontela do campo da festa, naquel serán de luz.
por Xesús López Fernández
O monte Xesteiras [o que dele se ve] aparece colonizado e triste, sometido á dictadura do eucalipto e ó posible lume exterminador. Queda algunha zona amplia que permanece a toxo e o monte móstrase aí airoso, presente ata o cumio dourado polas chorimas. O toxo, o denostado toxo, ten moito que ver coa fecundidade das nosas terras, xa que foi base fundamental na elaboración do esterco. É decir, tivo un protagonismo secular certo no marco da nosa economía conservacionista, e hoxe podería servir prá elaboración doutros productos [combustible, licor, infusiós, mel...]... Outra das riquezas do Xesteiras era a avenza, o gando menor, ovellas fundamentalmente. I este pasado día do retorno ó lugar que visitabamos normalmente dende algús lugares da Estrada, o exemplo do desenvolvemento sostible seguía alí, porque nada máis chegar apareceu unha señora que recollía o seu fato de ovellas e años [algúns pretos e coa frente pintada cunha cuncha branca]. Serían uns trinta animaliños que regresaban ledos dos pastos, o que queda ó mellor do que nalgún tempo representaba a riqueza exultante daquela aldea onde pola mañá libraban as ovellas todas cara ó monte [había familias con cen cabezas] que pola tardiña recollían. E a eso agora chámanlle gandería ecolóxica, moi apreciada.
Se a Xunta tivese unha verdadeira vontade de recupera-lo país debería atender estas potencialidades do campo, algo pró que Touriño está a pedir atención. Porque non se fai o país cun simple anuncio subvencionador prá restauración de pazos e casas rústicas, se non se potencia a riqueza do entorno en base ó que a natureza sabe facer, renova-la vida continuamente, potenciando diversos cultivos; ou ben abandonando o criterio reforestador de miseria, de subvencionar incluso o abandono dos cultivos e a conversión en eucaliptal do que antes fora terra de labor. Un monte como o Xesteiras que tomamos aquí como exemplo podería ser, a pasto, soporte dunha vacada importante, como tamén o foi de avenza. Pero é que á hora de repoboar pódese pensar en especies menos ávidas de auga e que manteñan fresco o pasto do chan, como algunha carballeira que está alí mesmo á vista. E venme agora a lembranza de algo oído nunha charla sobre a cousa agraria, na que se daba como solución pra un monte veciñal a seguinte: as cabras [de Cachemira] usaríanse como zapadoras pra dar conta do mato baixo. Completada a súa tarea, cando o terreo era xa apto prá herba, entraban en escea as ovellas ó tempo que as primeiras ían preparando outra tenza. O esceario completábase con vacuno e cabalar. I eso é, naturalmente, desenvolvemento sostible.
A luz era diáfana e, salvo a nota triste dos montes colonizados por unha madeira sen precio [que mesmo parece ter un reiterado protagonismo incendiario] a paisaxe era un festival de color. I eu son dos que creen que a Humanidade non cabe nas cidades, que moita xente pode vivir no campo e do campo cunha calidade de vida que nas urbes estamos a perder. A prometida subvención prá restauración de casonas de pouco ha valer se non se reconduce a agricultura, a repoboación forestal, a cousa fiscal. Algo sabemos de incendios, de que os eucaliptos e piñeiros queimados entran no mercado cos precios reventados pra que certas empresas os poidan poñer en valor, incrementa-los seus beneficios aínda máis. E digo o de “poñer en valor” porque é unha expresión vácua, a xustificación do destino incendiario dos residuos no canto da reciclaxe... Ese día regresamos por Casal de Paio cara ó coto de Sinde e Cesures, pouco frecuentados nesa hora. Perdida a paisaxe pola excesiva arboreda industrial, nun claro cruzou un esquío, vivaz como o neno de Laceiras que nos puxo no camiño; como os años do fato remanente de Requián ou a fontela do campo da festa, naquel serán de luz.
No hay comentarios:
Publicar un comentario