EN TORNO A TEODORA

Monumento a Cunqueiro, en Mondoñedo. A escultura está orientada cara á catedral. Foto de Xesús López, 21.4.2007.

Conforme prometín, aí vai un dos traballos inspirados na obra de Cunqueiro, nun dos seus persoaxes, Teodora, unha sirea grega que estivera casa cun noble portugués e que alá fora, a Miranda, convertida a casa de Don Merlín nun referente ó que acodían xentes do ancho mundo, xa pra buscar remedio, xa pra vender libros, xa prá solución de problemas prós que Don Merlín tiña a solución precisa ou o consello sabio.

Un día, en Portugal, na finca de Mateus, pareceume encontrar ecos de presencias pasadas, como que Teodora puido ter estado alí. Sigue o traballo, de data 28.6.2004:

En torno a Teodora,
por Xesús López Fernández

¿E qué terá sido de Teodora, a sirea grega que Cunqueiro sitúa no mundo de don Merlín, en terras de Miranda? A sirea achegárase alí en procura de loito definitivo, loito perpetuo, porque tomara a firme decisión de se retirar do mundo tra-la morte do seu home, un vizconde portugués. E chegara á casa de don Merlín coa idea de non perder tempo porque xa por San Lucas quería entrar nun convento asolagado que hai en Lucerna, cortada a cabeleira e coa cola enloitada . Pero o mago e doña Ginebra matinaran nun loito esmorecente. Decía doña Ginebra que calquera día Teodora podería darse por arrepentida, que mesmo en Lucerna cataba novo namorado. E don Merlín, moi cáustico, estaba neso, porque non é doado que as sireas perdan o puteo, aínda que figuren de conversas, decía el. E contou a historia doutra que lle pedira un xarope resolutivo pra se enveliñar, porque xa non podía vivir sen o seu amante, un tiple segundo que fora da Capela Romá. E cando lle mandou recado denegatorio xa ela estaba amancebada cun axudante de Mariña, en Honfleur, un home que lle puxera unha cetárea. Aínda así, a muller cambiaría varias veces de macho e tentaría ligar co propio Merlín cando o home se achegou ó areal de Calais a tomar un pediluvio.

Interesarse agora por Teodora pode non ter sentido, porque en definitiva son fabulaciós de Cunqueiro, pero é que se nos metemos na literatura que existe en torno a Camelot, a todo o mundo artúrico, estaríamos igualmente nun mundo que foi construído dende certas leendas, tomando como base quizaves a un persoaxe celtorromán que sí existeu e os británicos sitúan cara o século V, un home que loitaba contra os invasores saxóns. E pouco a pouco, vagariño, hoxe sinálanse sete posibles localizaciós de Camelot, unha delas en South Cadbury Hill, en Somerset, que parece un castro dos nosos, coa terra ben labrada, campos verdes e cómaros, deslindes que poden oculta-los restos do castelo do rei Arturo. E no de Tintagel, en Cornualles, a leenda sitúa o adulterio de Uther Pendragon con Ygerna, da que nacería Arturo. E co paso do tempo aparecen esculturas i enterramentos. Ou a propia mesa redonda de Arturo e os seus cabaleiros, representada por unha táboa existente no castelo de Winchester, do século XIII. Todo parece que se foi forxando na tradición oral dos poetas e contistas galeses.

Paréceme lícito pensar que o mundo de Cunqueiro, as fábulas por el creadas, poidan ter tamén o seu aquel de real, como a historia de Teodora, da que coido ter dado con antecedentes nalgún que outro lugar; especialmente doutado prá súa reaparición o pazo, a finca toda que en Vila Real, no Alto Douro, ten a casa Mateus. Alá estiven en novembro do 2002. Existen diversos ambientes acuíferos. Un deles, en parte baixa, é especialmente discreto e puido ser cetárea de Teodora. E hai lugares con sombra, como a dunha baixada do terreo; sombra coidada que por fóra e na distancia asemella ser un gran verme que estivese a sobi-la costa. Realmente é como un gran sebe abovedado, unha serie de cupresus lusitanica decote cortados polo exterior que ocultan un túnel, unha escadeira umbrosa con espacios pensados pra sentárense con acougo, coa sirea grega, adornada a conversa coa súa voz musical. O pazo conserva as cabaleirizas i espacios pra amarraren ós cabalos dos hóspedes. E dalí puido parti-la comitiva que visitou a Merlín. Faríanlle unha ceremonia de respeto a certa árbore, un exemplar de camethiparis lawsoniana datada no 1874, antes de comeza-la viaxe de dúas xornadas.

Don Merlín explicou ben a Teodora o do tinte, negro de Nápoles, que llo deixou rematadiño cunha bordiña de ouro lucido no borde das escamas. Pero de verdade que na finca de Mateus pensei en Teodora, como tamén nun restorán que hai por alí e que chaman María do Carmo, especialistas en prepara-lo “bacalhao á Zé do Pipo”, un prato exquisito que se caracteriza porque o peixe vai ó forno, a gratinar, cocido en leite i envolto en puré, manteiga de vaca e cebola cocida.Riquísimo. I estaba tanto na idea de Teodora que pouco me faltou pra lles perguntar por ela, se tiñan constancia da súa presencia. Penso que pode volver. ¿Por qué non?. É certo que ela era máis de peixe crú, pero agora en que dende a poltrona da Política falan cada vez máis do medio ambiente, ocórreseme que se o chamado Parque das Illas Atlánticas vai adiante, se conseguimos incrementa-la súa área, Teodora, a sirea grega, podería ser unha boa xestora. Mentres que a nosa costa segue con marcas do negro do chapapote, o loito preto da cola da nosa protagonista terá xa desaparecido aínda que manteña os seus votos no convento asolagado de Lucerna. Pero pódeselle enviar recado, decir que lle preparariamos aquí un conventiño con despacho, en Tambo ou en Ons, a proba de chapapote. Con secretaria ou secretario. Se a sirea fose parente dalgún conselleiro era cousa feita.