I é verdade, i é mentira

Pontevedra, 26.06.2007

Entrada n. 9 do blog.
Hoxe, cando regresaba á casa despois de ter levado o meu coche á revisión, tiven a oportunidade de oir algunhas noticias a maior abondamento do dito pola prensa. Aínda non hai pacto en Pontevedra. Incluso parece que as cousas están a se revirar. O BNG, por unha ou outra vía quere seguir con Urbanismo, a maldición desta cidade nas suas mans, que aínda que fose dar ó PSOE pontevedrés estaría condicionado polo feito de que, ó parecer, ó BNG asignaríanlle a área de Reforma Urbá e o tema do PXOM.

É decir, o PSOE non parece estar negociando conforme ó desexo da cidadanía. ¿En qué vai acabar todo?, Aínda pode haber unha certa esperanza, pero....., o máis probable é que os dous partidos queden convertidos en simples caricaturas nas elecciós do 2011, que se perdan polos sumidoiros.

Pero o que máis me chamou a atención, algo que xa sabía, foron os anuncios da Vicepresidencia da Xunta, emperrenchada en lle cambia-lo nome a Galicia. Polo de Galiza. Porque aínda andan no infantilismo dos diferencialismos. Daí que o que permanece dos seus anuncios son as terminaciós en -zo, -za, e o Galiza que van colando subliminalmente pra que a xente vaia asimilando as normas do Diktatt estalinista e se prepare pra asumi-lo cambio de nome do país que o antidemocrático BNG quere impoñernos. Parece un pouco forte, pero é o que hai.

Vou inserir no blog un vello traballo, do ano 1999, que coido oportuno, feito como agradecemento á edición por Leilía do disco "I é verdade i é mentira", que considero unha homenaxe certa ó Día das Letras Galegas, cada ano máis descafeinadas. Xa haberá ocasión de comentar.

“I É VERDADE, I É MENTIRA” [14.05.99],
por Xesús López Fernández

Tomo prestado o título deste traballo dun CD recentemente presentado polo grupo de pandereteiras Leilía. A música nel recollida foi definida por unha das súas compoñentes como música de raíces, que ten sido comparada coa que cantan as fantásticas voces búlgaras ou sentida no Nepal como autóctona daquel país. I é verdade que hai como un pouso de alento neolítico neste tipo de música, que entendo representa algo así como o intento primixenio do home por lle pór voces ós sonidos da natureza, que xa facía música cos paxaros, con certos mamíferos mariños, ou valéndose do vento contra as canas, as árbores ou no deserto do Neguev --contra dunas e pedras-- cando chega o frío da noite, según conta G. Steiner. I é verdade.

O citado autor (Errata, Ed. Siruela) fai unha magnífica exposición sobre o sentido totalizador da música, o enfrontamento agónico, a tensión existente cando a palabra se converte en música, de cómo as súas relaciós están ourizadas de dificultades. Steiner cita tamén a evolución cultural que fixo posible a lira de Apolo, instrumento de harmonía razonada, polo contrario da cana, veciña inmediata do vento, os caramillos de Pan, que parecen sinalar un precario tránsito da natureza á cultura. I eu entendo que na pandeireta, que se fabrica con coiro, madeira e metal, pode haber algún antepasado feito con elementos distintos, máis perto da natureza. Pero aí estarían xa as voces, co seu acompañamento, protagonistas na recreación dos sonidos que nos rodeaban. Música de raíces, de antes de Babel, como unha especie de plasma unificador que aínda permanece. I é verdade.

“I é verdade, i é mentira”. O título vai tamén ás raíces do idioma popular, retoma o uso do “i” copulativo ante vocal que non sexa “i”, fonema que nunca se debeu abandonar, de uso normal en Cunqueiro ou Rosalía –i agora, i os outros, i estaban...--. ¿E por qué non retomar tamén o “i” hipentético –a ialma, a ialba— ou o “e” potestativo –falare, levare, corazonhe— que devolverían á língua parte da musicalidade perdida no carreiro normativizador, pola súa teima en dar por boas unha serie de formas cacofónicas ou case cacofónicas –e entón, e agora, inimigo, dicir, idade, enfermidade, etc.— cando non a imprantación de neoloxismos extraños no canto de traballalos no viveiro da fala popular? Porque, certamente, están a conquerir que a xente se distancie, que diminúa o número de galegofalantes aínda que se poida falar dun certo incremento nas cidades, que usan xa un galego extraño, menos rico e polifónico, unha língua que, anque se lle pareza, xa non é a nosa. I é verdade.

O devandito acai cunhas declaracións recentes de Carlos Casares, que denuncia a nugalla dos galegos cara a língua. I estou seguro de que esa certa desidia non é outra cousa que o cansazo das xentes de ve-lo seu idioma novamente anoxado, agora co-este neogalego que non é o que aínda alenta no noso rural. Síntense traicionados por culpa da endodiglosia agora creada. Por eso agradezo, especialmente neste Día das Letras Galegas, esa aportación das pandereteiras de Leilía, o título do seu CD, que nos lembra un camiño quizais perdido, como facía unha señora que me avisaba que o seu nome era “María Delores”, acreditado co seu DNI. “Delor, delores, delorido”, outras palabras perdidas que usaban Cabanillas ou Rosalía. I é verdade.