EUROPA E SANTIAGO [28.07.2008]

Camiño de Santiago polas estrelas. Dibuxo de Xesús López, xa presentado neste blog.

Pontevedra, 28.07.2008

Traballo correspondente á data, remitido a diversos medios. Pareceume oportuno sinalar no artículo que o retroceso do idioma galego, a súa solermiña desaparición, pode ter unha certa relación co abandono do latín como lingua universal e dos misterios.

Entrada n. 573 do blog

Europa e Santiago [28.07.2008],
por Xesús López Fernández

Malos tempos pra unha Europa que parece esquece-los seus fundamentos. Porque tentan algús acabare coas súas raíces cristiás, a Igrexa está a facer un profundo exercicio de memoria histórica e a nos lembrar que o Evanxelio foi a pedra angular na construcción do continente. Non esquezamos que Europa resisteu en Covadonga; nen tampouco que o Camiño de Santiago sirveu como vertebrador da súa edificación, según decía Goethe, porque a peregrinaxe a Compostela, particularmente nos anos heroicos da Edade Media, foi un dos eixos de máis importancia na conformación do edificio europeo. Como di Fernando Rodríguez Doval, 1200 anos de existencia son moitos pra que a simple leenda á que moitos queren reducila, perviva na memoria. Pero como estamos en horas baixas i existe unha especie de cruzada laicista que, como a couza ou rela, quer esmiuza-los alicerces da nosa civilización, por eso acaban de se reunir en Covadonga, no penedío onde se salvou Occidente, 31 Secretarios Xerales das Conferencias Episcopás europeas.

O tema das xornadas foi o de “A situación relixiosa de Europa: antre a secularización e […] o sentido da espiritualidade”. Pero non se trata de nos parar polo miúdo sobre todo o alí tratado pra ver de remonta-lo secularismo rampante e certo ateísmo agresivo, apoiado nunha especie de razón recortada, limitado ó simplemente visible, según palabras de Monseñor Martínez Camino. “Parece que Europa non quere vivir”, dixo tamén. Pero en Covadonga apostouse pola esperanza. Non por simple azar coincidiron tres católicos practicantes, Schumann, Adenauer e De Gásperi, no 1947, na proposta de construcción da nova Europa. ¿Pero qué ten quedado dese proiecto de integración, reducido todo a un mercado común, a unha falsificación, pergunta Luís Suárez, que tamén afirma que os cristiáns, especialmente os católicos, non soubemos mante-lo patrimonio que tiñamos?. Por eso en Covadonga lembrouse que, ademáis da resistencia roqueña contra os musulmáns, a afirmación de Europa, tamén no século IX partía de Oviedo a primeira peregrinaxe a Compostela, “inaugurabase o Camiño”.

Un inciso. As celebraciós litúrxicas en latín fixeron ós presentes en Covadonga máis próximos, máis ecuménicos. Pero hoxe non somos unha sociedade culta como pra facer dese idioma, de novo, a nosa lingua lar. Sen embargo, coido somos moitos os que lembramos que mentres se mantivo o latín como lingua litúrxica e universitaria a fala galega conservou a súa real identidade. Hoxe, perdido o idioma clásico, o galego, ese mesmo latín evolucionado, morre día a día porque as normas ortográficas e morfolóxicas que inventaron foron pensadas pra nos alonxar da fala conservada na oralidade das xentes, que conservaron o latín como referente. Víctima das normas e do discurso político, a fala galega estase a perder irrefreablemente. Non hai volta, nen poden as galescolas funcionar como ambulancias medicalizadas; antes ben, vai a máis o noxo contra a política de inmersión no “galegués” de opereta do Diktatt.

Se Covadonga permanece como símbolo, Santiago sigue como meta renovada –ésa é a esperanza-- dun sendeiro de fe, de arte, de cultura. Só son peregrinos os que van a Compostela, decía Dante; romeiros os que van a Roma; palmeiros, os que van a Xerusalén. O Camiño haino que facer coa conciencia limpa. E xentes chegadas a Galicia dende outros países reencontran, talvez, o sentido sacral do sendeiro que non se podía profanar. Decía o pregoeiro: “¡Romance do conde d´Arcos cando vai preso!”. E cantaba unha solista: “Non quero máis ó conde d´Arcos,/ triste ¡ai de min!.../Non quero máis ó conde d´Arcos,/ quéroche a ti…../”. Interviña o coro: “Preso vai o conde, preso,/ preso vai, aprisioado,/ por forzar unha meniña/ no Camiño de Santiago”. Iglesias Vilarelle modificaba lixeiramente a letra: o conde ía preso “por namorar unha nena no Camiño de Santiago”. En fin, conservémo-la esperanza de que Europa, con Santiago como meta e crisol, permaneza como continente cristián.