Don Francisco Fernández del Riego,Pontevedra, 3.01.2008
La Voz de Galicia de onte publicou unhas declaraciós de don Francisco Fernández del Riego, ás que nos imos referir brevemente, en particular á parte na que toca algunhas cuestiós sobre a lingua, que está a morrer, aínda que el non-o diga dese xeito. É máis; el, sempre optimista, cree que o idioma vai seguir vivo se ten máis colaboradores.
As declaraciós de don Paco, incansable traballador da lingua, escritor, xornalista, talvez o principal motor da Editorial Galaxia, a reinventora do libro galego; un dos principales coidadores da Fundación Penzol, fanme sentir, en certo sentido, temeroso do noso futuro, porque entendo que el tampouco é tan optimista como manifesta, polo que me parece entreleer.
El, que manifesta se-lo único representante do vello Partido Galeguista que queda con vida, acode aínda á Fundación Penzol, á biblioteca na que, case cego, procura aínda leer, axudado por unha lupa, "porque quer morrere coas botas postas". E mantén unha colaboración semanal con La Voz. Pero parece ter unha certa preocupación polo porvir da Fundación Penzol, na que tanto laborou e axudou a conformala porque, a pesar de esta-lo consello renovado, acaba decindo: "Veremos..." Ten que haber un futuro prá Fundación, que non naceu pra un tempo limitado, según a súa afirmación.
Pero con respecto ó idioma e despois de facer afirmación de esperanza no futuro, de decir que "seguirá vivo se ten máis cultivadores", dí máis adiante, en relación coa calidade lingüística na literatura, que aínda que se incrementou o seu cultivo, na súa opinión hai probeza de léxico, e deficiencia na sintaxis e na oratoria, que xa non existe. Fálase un galego castelanizado, afirma, como que tamén os escritores de antes, Risco, Castelao, Otero Pedrayo, falaban un galego culto, rico de léxico e fermoso, baseado no popular, pero con visiós cultas. E conclúe decindo que "Hai que cultiva-lo idioma con amplitude e non con normas." Ata aquí quería chegar. Pero é que esas normas están a marcaren unha deriva "portuguesa", non castelá, en contra do dito por don Paco. Quérennos asolagar no artificio do portugués, en contra do recomendado polo P. Sarmiento.
Con don Paco mantiven unha conversa pouco despois de que fose nomeado presidente da RAG, un día que me atopei con el diante da Diputación pontevedresa. E falamos das normas daquela en vigor, que eu entendín sempre como malas, como traición, como marcadoras da involución do idioma galego. El contestoume que nas cidades acrecera o número de galegofalantes.... Pero nas aldeas, as conservadoras do idioma na oralidade, menos, foi a miña resposta.
Non se trata agora de volver sobre aquela conversa, pero é evidente que a Editorial Galaxia, que quixo marcar camiños cunha ortografía deplorable que criticaría o propio Risco --a ortografía do "érelo demo", do "tódolos", do "andalo camiño"--, condicionou, con aquel criterio acientífico, a caída en picado do noso idioma, agora refén das normas do Diktatt, dos que soñan coa Portugaliza do seu corazón.
Pero ten razón don Paco, agora sí, cando propón que non nos escravicemos coas normas. ¿Cómo coño vai haber oradores nun idioma lastrado que xa non comunica, ó que lle queren cambia-la alma dende a propia RAG? ¿Por qué coño non desaparece a Academia, devolvendo así o protagonismo da fala á propia sociedade? Ese sí que sería un bo servicio. Os ingleses carecen desa institución, que non precisan pra que o seu idioma sexa o máis falado do mundo. E outra cousa sería que, a imitación da Real Academia Española se limitaran a notaria-los cambios que a sociedade vai creando.
Non fomos capaces de tratar científicamente as obras de Rosalía e Curros, e así nos vai. I éso non é que o diga eu, que o decía Vicente Risco no 1910. Ou, no XVIII, o P. Sarmiento cando recomendaba que construíramo-lo idioma a partir da fala. Ou o propio Fole, que sempre hai que citar, que pedía respeto a tóda-las formas populares existentes.
La Voz de Galicia de onte publicou unhas declaraciós de don Francisco Fernández del Riego, ás que nos imos referir brevemente, en particular á parte na que toca algunhas cuestiós sobre a lingua, que está a morrer, aínda que el non-o diga dese xeito. É máis; el, sempre optimista, cree que o idioma vai seguir vivo se ten máis colaboradores.
DECLARACIÓS DE FRANCISCO FERNÁNDEZ DEL RIEGO.
Comentario de Xesús López Fernández.
As declaraciós de don Paco, incansable traballador da lingua, escritor, xornalista, talvez o principal motor da Editorial Galaxia, a reinventora do libro galego; un dos principales coidadores da Fundación Penzol, fanme sentir, en certo sentido, temeroso do noso futuro, porque entendo que el tampouco é tan optimista como manifesta, polo que me parece entreleer.
El, que manifesta se-lo único representante do vello Partido Galeguista que queda con vida, acode aínda á Fundación Penzol, á biblioteca na que, case cego, procura aínda leer, axudado por unha lupa, "porque quer morrere coas botas postas". E mantén unha colaboración semanal con La Voz. Pero parece ter unha certa preocupación polo porvir da Fundación Penzol, na que tanto laborou e axudou a conformala porque, a pesar de esta-lo consello renovado, acaba decindo: "Veremos..." Ten que haber un futuro prá Fundación, que non naceu pra un tempo limitado, según a súa afirmación.
Pero con respecto ó idioma e despois de facer afirmación de esperanza no futuro, de decir que "seguirá vivo se ten máis cultivadores", dí máis adiante, en relación coa calidade lingüística na literatura, que aínda que se incrementou o seu cultivo, na súa opinión hai probeza de léxico, e deficiencia na sintaxis e na oratoria, que xa non existe. Fálase un galego castelanizado, afirma, como que tamén os escritores de antes, Risco, Castelao, Otero Pedrayo, falaban un galego culto, rico de léxico e fermoso, baseado no popular, pero con visiós cultas. E conclúe decindo que "Hai que cultiva-lo idioma con amplitude e non con normas." Ata aquí quería chegar. Pero é que esas normas están a marcaren unha deriva "portuguesa", non castelá, en contra do dito por don Paco. Quérennos asolagar no artificio do portugués, en contra do recomendado polo P. Sarmiento.
Con don Paco mantiven unha conversa pouco despois de que fose nomeado presidente da RAG, un día que me atopei con el diante da Diputación pontevedresa. E falamos das normas daquela en vigor, que eu entendín sempre como malas, como traición, como marcadoras da involución do idioma galego. El contestoume que nas cidades acrecera o número de galegofalantes.... Pero nas aldeas, as conservadoras do idioma na oralidade, menos, foi a miña resposta.
Non se trata agora de volver sobre aquela conversa, pero é evidente que a Editorial Galaxia, que quixo marcar camiños cunha ortografía deplorable que criticaría o propio Risco --a ortografía do "érelo demo", do "tódolos", do "andalo camiño"--, condicionou, con aquel criterio acientífico, a caída en picado do noso idioma, agora refén das normas do Diktatt, dos que soñan coa Portugaliza do seu corazón.
Pero ten razón don Paco, agora sí, cando propón que non nos escravicemos coas normas. ¿Cómo coño vai haber oradores nun idioma lastrado que xa non comunica, ó que lle queren cambia-la alma dende a propia RAG? ¿Por qué coño non desaparece a Academia, devolvendo así o protagonismo da fala á propia sociedade? Ese sí que sería un bo servicio. Os ingleses carecen desa institución, que non precisan pra que o seu idioma sexa o máis falado do mundo. E outra cousa sería que, a imitación da Real Academia Española se limitaran a notaria-los cambios que a sociedade vai creando.
Non fomos capaces de tratar científicamente as obras de Rosalía e Curros, e así nos vai. I éso non é que o diga eu, que o decía Vicente Risco no 1910. Ou, no XVIII, o P. Sarmiento cando recomendaba que construíramo-lo idioma a partir da fala. Ou o propio Fole, que sempre hai que citar, que pedía respeto a tóda-las formas populares existentes.
No hay comentarios:
Publicar un comentario