Nota.- Fotografía do autor, Xesús López, ante o Hostal dos Reis Católicos.Pontevedra, 11.9.07
Penduro un novo traballo do ano de Sarmiento, o 2002, sobre o que os nosos culturetas andiveron a xogar máis que nada, no canto de seguiren os seus consellos pra construí-lo idioma a partir da fala, creación social. Tamén quixeron demostra-lo seu agarimo polo carballo de Santa Margarita despois de se ter cargado as catalpas da praza da Verdura. Neste traballo analízase tamén a perda de pulso do idioma como consecuencia da famosa ortografía de Galaxia, a do acento diacrítico único, repudiada por Risco. Tamén ten razón Cela cando se pronuncia a favor da fala popular.
ENTRE DOUS (OU MÁIS) VENTOS [26.1.02]
por Xesús López Fernández
O presidente da Academia Galega contestou a unha serie de internautas sobre diversas cuestións relacionadas coa nosa cultura. Algunhas respostas –cando centra a responsabilidade da recuperación da fala na propia sociedade— parecen positivas, outras non tanto. Polo menos non considero boa a contestación dada ás seguintes cuestiós: “As normas do galego son malas, as modificaciós do 1995 trouxeron máis confusión. A normativa de “concórdia” sería un suicidio. ¿Por qué non retomámo-lo galego popular, como decía Cela?”. Resposta do presidente:”Non estou dacordo con que a normativa vixente seña mala. Tampouco coincido en que as modificacións do 1995 trouxeran máis confusión. A normativa de concordia, para min, non é ningún suicidio. Non é Cela o exemplo a poñer para falar do galego popular”. Noutro punto das contestacións afirma que Cela non empregou o idioma galego, cando algúns lembrámo-las colaboraciós do autor no seu espacio da “Voz de Galicia” –O can de Buridán— e, curiosamente, O Correo anuncia estos días “O camaleón solteiro” –ilustrado por Laxeiro--, como única obra de Cela en lingua galega.
Se considerámo-la resposta que remite o protagonismo á sociedade estaremos a achega-la contestación presidencial ó que decía Cela cando lembraba o dito por un paisán sobre certo conferenciante: “Falou como Dios, pero non o entende nin dios”. Ou poderíamos relembrar tamén a afirmación de V. Risco, de cando estaba a prepara-la traducción de “La familia de Pascual Duarte”, no sentido de que non lle gustaba a ortografía promocionada por Galaxia, a do acento diacrítico único –érelo, tódolos, etc—. Daquela solución torpe, como reacción, puido vi-la normativa actual, que Cela debeu atopar moi limitativa, esterilizante. Daí as súas palabras en defensa do galego popular. ¿Qué diría hoxe Risco ó ve-las súas obras completas en edición normativa? ¿Non será a norma distante a culpable de que os nenos ourensáns aprendan máis rápidamente en castelán? ¿Qué diría o Sarmiento defensor da fala?
Por certo que en Vilafranca –vila de fala galega, pero fóra das nosas fronteiras administrativas-- reclaman pra eles o acto central do Día das Letras Galegas, por ter nacido alí o P. Sarmiento. En Internet, na páxina de “vieiros.com” pódese seguir puntualmente o debate existente. Xabier Lago, de Fala Ceibe, afirmaba que “no Bierzo camiñamos entre dous ventos diferentes” ó se-lo castelán o idioma oficial da comunidade de Castela-León. Curiosamente, só o pasado luns comezaron as primeiras clases en galego, en dous colexios públicos berciáns: Cacabelos e Corullón: Unha soa clase semanal sobre conocemento do medio dá pouco de si, e dende o Bierzo están a promove-la firma dun manifesto –asinado xa por diversos escritores--, pra reivindicaren a celebración do Día das Letras Galegas e a defensa da fala, que vive nunha situación límite en Asturias, Castela e León. Piden o compromiso da RAG, xa que a súa autoridade non está enchousada nos lindeiros da Galicia administrativa.
O esmorecemento da fala, a perda da memoria, pode radicar no apuntado por X. Lago: que eles viven antre dous ventos. Aquí poden ser máis: o castelán, o galego popular, a norma alóglota, a “concórdia” que algús piden. E máis ventos. Difícil acomodación ás demandas da sociedade, tal vez imposible, di o presidente da RAG, que non cree necesario unifica-las distintas tendencias porque a fala é un ente vivo. Ese era tamén o criterio de Sarmiento. A súa lección non ha ser estéril e pode servir pra reconsiderar posturas cara esa autocrítica que algúns están a reclamaren. Prós que pensen no reintegrado están tamén os subsistemas arraiáns de Valverde de Fresno, As Ellas, e San Martín de Trebello, en Cáceres. 5.000 falantes dunha variedade lingüística do galego alí chegado cos colonos da reconquista. É decir, no século XIII galego e portugués debían facer distintos camiños. Agora quérennos someter dende criterios inordes, alén da lección de Sarmiento ou do consello de Cela.
ENTRE DOUS (OU MÁIS) VENTOS [26.1.02]
por Xesús López Fernández
O presidente da Academia Galega contestou a unha serie de internautas sobre diversas cuestións relacionadas coa nosa cultura. Algunhas respostas –cando centra a responsabilidade da recuperación da fala na propia sociedade— parecen positivas, outras non tanto. Polo menos non considero boa a contestación dada ás seguintes cuestiós: “As normas do galego son malas, as modificaciós do 1995 trouxeron máis confusión. A normativa de “concórdia” sería un suicidio. ¿Por qué non retomámo-lo galego popular, como decía Cela?”. Resposta do presidente:”Non estou dacordo con que a normativa vixente seña mala. Tampouco coincido en que as modificacións do 1995 trouxeran máis confusión. A normativa de concordia, para min, non é ningún suicidio. Non é Cela o exemplo a poñer para falar do galego popular”. Noutro punto das contestacións afirma que Cela non empregou o idioma galego, cando algúns lembrámo-las colaboraciós do autor no seu espacio da “Voz de Galicia” –O can de Buridán— e, curiosamente, O Correo anuncia estos días “O camaleón solteiro” –ilustrado por Laxeiro--, como única obra de Cela en lingua galega.
Se considerámo-la resposta que remite o protagonismo á sociedade estaremos a achega-la contestación presidencial ó que decía Cela cando lembraba o dito por un paisán sobre certo conferenciante: “Falou como Dios, pero non o entende nin dios”. Ou poderíamos relembrar tamén a afirmación de V. Risco, de cando estaba a prepara-la traducción de “La familia de Pascual Duarte”, no sentido de que non lle gustaba a ortografía promocionada por Galaxia, a do acento diacrítico único –érelo, tódolos, etc—. Daquela solución torpe, como reacción, puido vi-la normativa actual, que Cela debeu atopar moi limitativa, esterilizante. Daí as súas palabras en defensa do galego popular. ¿Qué diría hoxe Risco ó ve-las súas obras completas en edición normativa? ¿Non será a norma distante a culpable de que os nenos ourensáns aprendan máis rápidamente en castelán? ¿Qué diría o Sarmiento defensor da fala?
Por certo que en Vilafranca –vila de fala galega, pero fóra das nosas fronteiras administrativas-- reclaman pra eles o acto central do Día das Letras Galegas, por ter nacido alí o P. Sarmiento. En Internet, na páxina de “vieiros.com” pódese seguir puntualmente o debate existente. Xabier Lago, de Fala Ceibe, afirmaba que “no Bierzo camiñamos entre dous ventos diferentes” ó se-lo castelán o idioma oficial da comunidade de Castela-León. Curiosamente, só o pasado luns comezaron as primeiras clases en galego, en dous colexios públicos berciáns: Cacabelos e Corullón: Unha soa clase semanal sobre conocemento do medio dá pouco de si, e dende o Bierzo están a promove-la firma dun manifesto –asinado xa por diversos escritores--, pra reivindicaren a celebración do Día das Letras Galegas e a defensa da fala, que vive nunha situación límite en Asturias, Castela e León. Piden o compromiso da RAG, xa que a súa autoridade non está enchousada nos lindeiros da Galicia administrativa.
O esmorecemento da fala, a perda da memoria, pode radicar no apuntado por X. Lago: que eles viven antre dous ventos. Aquí poden ser máis: o castelán, o galego popular, a norma alóglota, a “concórdia” que algús piden. E máis ventos. Difícil acomodación ás demandas da sociedade, tal vez imposible, di o presidente da RAG, que non cree necesario unifica-las distintas tendencias porque a fala é un ente vivo. Ese era tamén o criterio de Sarmiento. A súa lección non ha ser estéril e pode servir pra reconsiderar posturas cara esa autocrítica que algúns están a reclamaren. Prós que pensen no reintegrado están tamén os subsistemas arraiáns de Valverde de Fresno, As Ellas, e San Martín de Trebello, en Cáceres. 5.000 falantes dunha variedade lingüística do galego alí chegado cos colonos da reconquista. É decir, no século XIII galego e portugués debían facer distintos camiños. Agora quérennos someter dende criterios inordes, alén da lección de Sarmiento ou do consello de Cela.
No hay comentarios:
Publicar un comentario