martes, 30 de octubre de 2007

A CUESTIÓN DA HISTORIA [8.7.2000]

O 21 e 22 de Abril do 2007, San Martín de Mondoñedo, que soubo de San Rosendo, estaba en obras e foime imposile obter unha mellor vista. San Rosendo foi unha figura básica na conformación de Galicia. Bispo de Iria, de Mondoñedo e abade de Celanova, marcou o seu tempo. Este ano, como o pasado aconteceu con San Toribio de Liébana, é o seu ano xubilar e a Mondoñedo acodimos pra comprir coél. Non se entende a historia de Galica sen a súa presencia.

A CUESTIÓN DA HISTORIA (8.7.2000)
por Xesús López Fernández


A Real Academia da Historia acaba de desata-la polémica como consecuencia do seu comunicado sobre a ensinanza da historia de España que se fai nas diversas autonomías. Historia inacabada, a censura tócanos tamén a nós, galegos, que ó parecer estamos a esquece-la historia común. E coido que a acusación non deixa de ser frívola, sen sentido, porque a historia de España pódese escribir de moitas formas, sempre con limitaciós. Os textos, según o autor, levan consigo un espírito distinto, non sempre axustado á verdade emanada de documentos auténticos; escrita moitas veces á luz de crónicas falsificadas ou reescritas. Así se fabricaron ás veces monstruos ou se inventou a idea mesma de España, cando ó longo de séculos os nosos reis foron realmente “reis das Españas”, porque había –e hai— diversas Españas, diversas formas de ser español. Pero esto é algo que agora se intenta esquecer; que demostra falta de xenerosidade. Grave.

A miña promoción de bachelerato rematou sabendo pouca historia de Galicia, porque todo converxía de forma lineal cara a “España, unidade de destino no universal”, a España visigoda, a lista dos “reis godos”, os concilios de Toledo, Covadonga, a unidade acadada polos Reis Católicos, a descoberta de América pra España, etc. O feito de que --á morte de Sabela-- sexa Cisneros o administrador das novas riquezas e terras que en América se sigan conquistando “prá coroa de Castela” evidencia que España non existía; sí as Españas. E tamén Portugal era, daquela, outra España. E pra moitas desas cousas hai unha relectura galega porque no ano 433 os suevos fundaron en Galicia a primeira monarquía europea independente, mentres Atanaxildo, rei godo, fixaría en Toledo a residencia da súa corte no ano 551. A organización administrativa e relixiosa sueva de Galicia rematouse antes que a visigoda, e antes tamén que as de outros pobos da Europa occidental. Os concilios suevos –Braga, 561, Lugo, 569, Braga, 572— precederon ós concilios de Toledo.

Os galegos non debemos renunciar a esta parte da historia e sei que achegármonos á que fora a nosa capital, Braga, conleva unha certa emoción, como sentín nunha recente visita á súa catedral ó descobrir alí, enteiramente nosos, os restos da Sé Vella e a inscripción do nome de Idacio, o bispo que –según conta Menéndez y Pelayo—“vai ás Galias no ano 431 pra demanda-lo auxilio do xeneral román Aecio en contra dos suevos opresores da Galecia.....E foi Idacio, pola súa conta, con outros bispos, o que tivo que negocia-las paces antre os suevos e os galegos –433--, paces despois moitas veces rotas e reanudadas antre os dous pobos”. A independencia sueva durou 150 anos i eso, evidentemente, marcou a nosa idea de nación, así como a nosa organización parroquial, a Divisio Theodomirici, posiblemente levada a cabo no Concilio de Lugo do 569 por orde do rei Teodomiro. O traballo de Xelmírez, que quixo facer de Compostela a cidade máis importante de Europa, sirveu pra reconfigura-lo noso nacionalismo, en detrimento do forxado no crisol bracarense.

A reedición das obras de Murguía ou Vicetto, a Historia de Risco ou o aire novo que trouxeron os libros de Emilio González López permitíronnos recuperar parte do noso pasado. España trascende máis alá da idea centralista, é algo moito máis vario e profundo. A historia puido abrirse outro camiño con Lisboa como capital. Seríamos talvez máis España. Pero as cousas acaíron doutro xeito aínda que se sigan mantendo versiós que non casan cos documentos auténticos. Enzudra-lo nome e a persoa de Enrique IV ou ter deslexitimado á súa filla Xohana é algo que os nostálxicos non imos esquecer. Mais nada vai cambiar e o feito de sermos os galegos partidarios de Xohana é algo que nunca nos foi perdoado, que marcaría constantemente a nosa relación coa corte. E sentírmonos bracarenses ou compostelanistas ou ter nostalxia da raíña que non reinou é algo que en Madrid poden, aínda hoxe, non entender.

No hay comentarios: