jueves, 15 de noviembre de 2007

MAIO, MAREA FORESTAL [28.4.2000]


Primavera "informática". Por Xesús López.


A praza da Verdura, en Pontevedra, perdeu as primaveras marcadas polas catalpas, como tamén os bancos, cando foi do arraso urbanístico disposto polo goberno local, especialmente cruel no espacio fotografiado. Que conste.

Pontevedra, 15.11.2007.
Encastaño agora no blog outro traballo sobre a cousa forestal, no que deixei vaga-la fantasía e a ilusión sobre un futuro mellor pró noso monte. Foi un momento de ilusión. Pero aínda non está presente, no ámbito político, unha clara vontade de recupera-la vexetación climax do país. E neste outono volve o lume, que afectou a unha gran superficie no Xurés. ¿E cómo terá quedado o teixedal de Casaio, un bosco de teixos únido no mundo, cecáis un sóo teixo expandido?
              MAIO, MAREA FORESTAL..[28.4.2000]
por Xesús López Fernández


A marea estase a configurar dende o mes de marzo, no que a paisaxe escomezou a súa renovación. E paréceme que hai algo de orixinal nesta primavera; que máis alá dos parques das cidades –ginkgos, píceas, magnolias, freixos, cerdeiras de flor..— a paisaxe está a cambiar. Polo menos é a impresión que estou a sacar do ir e vir a Santiago pola autopista –variedade de verdes nos arrós: xestas en flor, toxos, salgueiros, trepezas....--. As trepezas, carballiños novos, parecen estar reventando con vontade de configurar auténticas carballeiras e --onde a paisaxe se abre-- semellan estar a reconquistar montes enteiros coa colaboración, ás veces, doutras especies –mimosas, acacias en flor, australias, bídalos e amieiros--. Algunha destas carballeiras ten xa exemplares con certa persoalidade, de fuste alto, como conformando unha serie de palios, de pequenos templos, retornando ás orixes. 

E veñen á miña memoria algús carballos de sona. O de Santa Margarita, o do Pelete, o de Carballedo (Lugo), ou o que en Curantes (A Estrada) me persentou o meu compadre hai cousa de vinte anos; carballo de fuste como columna de catedral, que podería ter vocación de árbore sagrado como o Drynemetum, o “bosque do carballo sagrado” ou “templo do carballo”, onde se reunía o Senado gálata. O nome fora levado polos celtas a Asia e nesta árbore personificarían a Zeus. A propia palabra “druída”, o sacerdote dos celtas, ven significar “home-carballo”, o que algo terá que ver coa veneración das diversas tribus arias a estos boscos. E vexo ó de Curantes como un exemplar digno de veneración nestos tempos nos que parecen retornar certas paganías; como un de moita sona, sagrado, que existeu perto de Geismar, en Hesse, e que San Bonifacio, Arcebispo de Maguncia, mandaría talar no século XII porque era o “carballo de Xupiter” –robur Jovis--, venerado como tal.

Co comezo do mes prodúcense as transferencias de espírito e de voz da floresta ós homes, dos homes ó reino vexetal, conocidas en toda Europa. E cóntanos Frazer que os lituanos, os homes, sacrificaban ós carballos pra melloraren as colleitas; que as mulleres facían o propio co tilo, considerado como femia do carballo. E pergúntome eu se en certa ocasión, na que a Polifónica de Pontevedra cantou baixo os tilos do pazo de Oca, non acontecería algo misterioso. O coro cantara pola mañá na igrexa da Estrada a misa de Orlando di Lasso e, despois de ter xantado na Bombilla, achegarámonos ó pazo, de visita. Dalgún xeito, os tilos deberon asimila-a respiración ilustrada dos cantores e preñaron a terra: diversas cantigas, motetes, algún madrigal, irían no CO2 inhalado pola arboreda e, por vías freáticas, chegaría o concerto, talvez, ata Nosa Señora de Gundián, polo que alí me dixeron pasados uns vintecinco anos da actuación aquela da Polifónica, según vou contar.
A ermida de Nosa Señora de Gundián está situada antre o viaducto de San Xohán da Cova e a Ponte Ulla, na banda esquerda do río. Ó viaducto chaman alí Ponte Caldelas ou Ponte Gundián, nome éste que garda memoria de Gundesindo, que fora abade de San Xohán da Cova. Non han quedar trazas do convento, pero contoume un home que traballaba unha viña que os frades aínda cantan pola Semana Santa. Contoume tamén que a unha praíña que alí existe se achegaba, nos tempos antigos, a raíña Lupa, que acodía coas súas doncelas por túnel segredo que viña do Pico Sagro, e que as doncelas a peiteaban con peite d´ouro. ¿E non tería tamén un enano abaneador, facedor de brisas prá raíña por medio dun longo ventallo? O nome de Caldelas pode referirse tamén, quén sabe, a unha terma particular da raíña, un pequeno luxo. Falei desto co home, pero non se me ocorreu daquela pensar que as voces que el sentira podían ser as da Polifónica, preñada a terra polos tilos dende o 1953 --¿?--. Arestora pode tamén torna-la raíña Lupa, recrearse coas voces do coro; ordea-la reconquista forestal do Castro Lupario, o seu vello reino. Que volva.

No hay comentarios: